بررسی تنوع زیر واحدهای پروتئین گلیادین در لاین های اینبرد نوترکیب حاصل از تلاقی ارقام زاگرس و نوراستار و برخی گندم های تجاری

با توجه به افزایش جمعیت جهان و مصرف بالای گندم نان در جوامع بشری و همچنین بالا بودن ضایعات نان که بخش عمده آن ناشی از پایین بودن کیفیت آن است، برنامه های به نژادی کیفیت گندم نان از اهمیت بالایی برخوردار هستند. از این رو، ارزیابی کیفی دانه ها و بررسی تنوع ژنتیکی معیارهای کیفیت نانوایی در لاین های حاصل از تلاقی ها حائز اهمیت است. به این منظور، الگوی نواری پروتئین های گلیادین در ۲۸ لاین اینبرد نوترکیب به همراه والدین و ۱۰ رقم تجاری، به روش A-PAGE مورد بررسی قرار گرفت. میزان تنوع بین و درون لاین ها و ارقام بر اساس الگوی نواری پروتئین های گلیادین با استفاده از روش AMOVA تعیین شد. تجزیه خوشه ای نیز برای ارقام و لاین های اینبرد نوترکیب صورت گرفت. نتایج حاکی از وجود تنوع بالا در مکان های ژنی کنترل کننده گلیادین با میانگین کل ۷۳.۹۶ درصد بود که درصد چند شکلی در لاین ها و ارقام تجاری به ترتیب ۹۱.۶۷ و ۵۶.۲۵ درصد برآورد شد. کمترین و بیشترین تعداد نوار گلیادین در ژنوتیپ های مورد مطالعه، به ترتیب ۱۲ و ۲۵ نوار بود. همچنین بر اساس آماره PhiPT، اختلاف معنی داری از لحاظ الگوی پروتئین گلیادین بین ارقام تجاری و لاین های اینبرد نوترکیب در سطح احتمال ۵ درصد مشاهده شد. تجزیه خوشه ای و آزمون تجزیه به مختصات اصلی با استفاده از الگوی نواری پروتئین های گلیادین به ترتیب منجر به تشکیل چهار و سه گروه متمایز شد و تا حدودی لاین ها را از ارقام مورد مطالعه تفکیک کردند. بیشترین تنوع در زیرواحد ω -گلیادین ها مشاهده شد. به طور کلی با توجه به نتایج مطالعه حاضر چنین می توان گفت که ω-گلیادین ها نقش بیشتری در تنوع مورد مشاهده در ژنوتیپ های مورد مطالعه و کیفیت نانوایی آن ها داشتند.

بررسی تنوع زیر واحدهای پروتئین گلیادین در لاین های اینبرد نوترکیب حاصل از تلاقی ارقام زاگرس و نوراستار و برخی گندم های تجاری Keywords:

Grain reserve protein , Gliadin , Bread wheat , Molecular markers , A-PAGE , پروتئین ذخیره ای دانه , گلیادین , گندم نان , نشانگرهای مولکولی , A-PAGE