تحلیلی بر قرائت اقبال لاهوری از هویت اسلامی

یکی از دغدغه های فکری اقبال لاهوری، بازشناسی و بازیابی هویت اسلامی توسط مسلمانان بوده است. وی تلاش کرد گفتمانی را ترسیم کند که بر اساس آن مسلمانان هویت خود را بازشناسند. نوشتار حاضر با روش توصیفی تحلیلی مولفه های این گفتمان را شناسایی و تحلیل می کند. نتیجه این که گفتمان هویتی اقبال بر دوگانگی اسلام و غرب قرار دارد. اقبال معتقد است هویت اسلامی دربرابر هویت غربی جای خود را باز می کند. هویت غربی بر اساس مولفه هایی مانند ملی گرایی، سرزمین، زبان و اهداف اقتصادی.. تعریف شده است، درحالی که هویت اسلامی بر پایه اندیشه و اعتقاد مشترک بنا شده است. اقبال تلاش می کند چالش های فراروی این هویت را درک و حل کند و هویت مستقلی برای مسلمانان بازتعریف کند. او سعی می کند «امت مسلمان را از تقلید، تحجر، جمود، فرقه گرایی و فقدان هدف مشترک نجات دهد و آنها را به تاریخ خود وصل کند. اقبال مسلمانان را به ساختن جوامع جدید با هویت مستقل دعوت می کند و برای این منظور آنان را به اجتهاد و نوآوری فرا می خواند.. او از اجتهاد به عنوان موتور محرکه بهره می برد و با روش اجتهادی آموزه های قرآنی را برای هدایت جمعی مسلمانان به سمت هدف مشترک باز تعریف می کند. او عناصری مانند اماکن تاریخی مسلمانان، شخصیت پیامبر اسلام(ص)، قرآن و کعبه را یاد آور آنان می شود. اما جوامع اسلامی هنوز به اندازه کافی اهمیت آن را در نیافتند و تا کنون راه دیگری را پیموده اند.

تحلیلی بر قرائت اقبال لاهوری از هویت اسلامی Keywords:

اقبال لاهوری , هویت اسلامی , امت اسلامی , فرقه گرایی , ملی گرایی , قرآن کریم , اجتهاد