ادله ی حجیت خبر واحد

مبحث حجیت خبر، به خصوص خبر واحد از امهات مباحث اصول فقه است، چون در زمان غیبت کبری، بخش اعظم احکام از طریق اخبار احاد به دست می آید که ظن آور است و موارد محدود ی از طریق اخبار متواتر و محفوف به قرینه ی قطعیه به دست می آید که به آن ها قطع و یقین داریم. بدین جهت ضروری است به این مسئاله بهاء لازم داده شود. اولین کسی که راجع به حجیت خبر واحد سخن گفته است، شافعی در (الرساله) است و از قدمای امامیه سید شریف مرتضی در الذریعه و شیخ طوسی در عده الاصول این باب به بحث نشسته اند، چنانچه دیگر اصولیین از کنار این موضوع بی تفاوت نگذشته اند تا اینکه از متاخران علمای شیعه شیخ انصاری در فرائد الاصول (دربخش ظن) و آخوند خراسانی در کفایه الاصول، در این زمینه بررسی تفصیلی و استنتاج داشته اند. به دلیل اهمیت بحث حجیت خبر، اصولیین معاصر به طور مبسوط از آن سخن می گویند. خبر اگر متواتر و همراه با قرینه ی قطعیه باشد، معتبر و حجت است؛ در خبر بدون قرینه ی قطعیه، اصولیین اختلاف نظر دارند: بعضی معتقدند که حجت است و بعضی حجت نمی دانند؛ چون علمای اصول معتقدند که خبر واحد مجرد از قرینه ی قطعیه، مفید ظن است و ظن بما هو ظن، ارزشی ندارد؛ لذا در صورتی می توانیم خبر واحد را حجت بدانیم و به آن عمل کنیم که دلیل خاصی برای عمل بدان داشته باشیم. در رابطه با عدم حجیت خبر واحد (غیر متواتر و غیر محفوف به قرینه قطعیه) به آیات قرآن، روایات، اجماع و دلیل عقل، استدلال شده است که این استدلال ها قابل خدشه است. قائلین به حجیت خبر واحد ضمن رد دلایل مخالفین، محدودیت و قیودی برای خبر واحد قایل اند. همچنین موافقین حجیت به آیات، روایات، اجماع، دلیل عقل و سیره عقلا، استدلال کرده اند، آیاتی که به آن ها استدلال شده نباء، نفر، کتمان، سوال، و اذن است و همین طور به چند دسته ازروایات احتجاج کرده اند که تواتر معنوی دارد. اجماع، سیره عقلا و دلیل عقل، دلایل دیگری موافقین است. گر چه این ادله قابل بحث و اشکال است و کافی نیست ولی آنچه به طور قاطع و کامل بر مدعا (حجیت) دلالت می کند، سیره عقلا است که مانع و رادع از طرف شارع برای آن نیست.

ادله ی حجیت خبر واحد Keywords:

حجت , خبر , واحد , راوی