ارزیابی بالینی ساختارمند عینی تیمی: روشی نوین برای سنجش مهارت دانشجویان علوم پزشکی

سردبیر محترم آموزش بالینی فرایندی است پویا که طی آن دانشجویان به صورت تدریجی با حضور بربالین بیمار تجربیاتی کسب نموده و درواقع فرصتی را برای دانشجو ایجاد می کند تا دانش تئوری را به مهارت های ذهنی، حرکتی و روانی متنوعی که برای مراقبت از مددجو نیاز است تبدیل کند(۱). هدف آموزش بالینی موثر، ارتقای تفکر انتقادی و مهارت تجزیه و تحلیل، کسب صلاحیت در ارتباطات، مهارت های مدیریت به موقع و افزایش اعتماد به نفس دانشجویان نسبت به توانایی هایشان در انجام مسوولیت های حرفه ای است(۲). در این راستا مفهوم ارزیابی به عنوان مهم ترین عامل موثر در شکل دهی چگونگی یادگیری دانشجویان در آموزش عالی شناخته شده و کیفیت پیامدهای یادگیری به کیفیت ارزیابی بستگی دارد. این فرآیند در قالب ارزیابی "تکوینی" و "نهایی" صورت می گیرد(۱). ارزیابی تکوینی فرآیندی است که در طول دوره، برنامه یا ترم آموزشی رخ می دهد و هدف آن، پایش فرآیند یادگیری درحین آموزش و ارایه بازخورد به فراگیران در زمینه موفقیت ها و ناکامی های یادگیری است(۳). درحالی که ارزیابی نهایی، نوعی قضاوت و داوری در مورد کفایت و شایستگی یک فرآورده، پروسیجر یا برنامه اتمام یافته است و هدف آن تعیین میزان دست یابی دانشجویان به برآیندهای مورد انتظار است(۱). ارزیابی بالینی ساختار مند عینی تیمی (TOSBA)، روشی برای ارزیابی تکوینی است که شامل یک سری مواجهه واقعی در بالین بیمار در بیمارستان است(۴، ۵). هر مواجهه به یک "تیم " از دانشجویان برای انجام مجموعه ای از وظایف کلیدی بالینی با بازخورد ساده توسط تسهیلگر نیاز دارد. هدف از این روش، تسهیل یادگیری مهارت های کلیدی بالینی، ارتباطی و استدلالی است. این روش برخی از اشکالات مرتبط با آموزش بالینی که قبلا برجسته شده بود را برطرف کند(۳). این روش منظم و سیستماتیک برای بررسی عملکرد و ساختار تیم هاست. این نوع ارزیابی شامل چهار مرحله کلیدی، شامل تعیین اهداف، جمع آوری داده ها با استفاده ها از مصاحبه و مشاهده مستقیم، تحلیل داده ها و تعیین نقاط ضعف و قوت و مرحله چهارم بازخورد به شرکت کنندگان می باشد. ارزیابی ساختار یافته بالینی عینی تیمی شامل سه گروه از پنج دانشجو است که از طریق سه ایستگاه مستقر در بخش می چرخند (هر ایستگاه شامل یک بیمار بستری و تسهیل کننده) است. هر گروه ۲۵ دقیقه را در یک ایستگاه کنار تخت می گذراند. هر دانشجو یک نمره استاندارد دریافت می کند و در هر یک از سه ایستگاه بازخورد آموزشی دریافت می کند(۶). ازنظر بازخورد کیفی، تسهیل کننده نظرات متنی در مورد آن چه دانشجو به خوبی انجام داد و آن چه دانشجو می تواند بهبود بخشد، ارائه می کند. از نظر بازخورد کمی، تسهیلگر رتبه بندی برای عملکرد دانشجو ارائه می کند (ضعیف، رضایت بخش یا خوب). اصطلاح "رد شدن " برای جلوگیری از بی انگیزگی استفاده نمی شود. سپس تسهیلگر برگه های بازخورد تکمیل شده را به مسئول آموزش به عنوان ارزیابی تکوینی تحویل می دهد. این نمرات به عنوان بازخورد جز ارزیابی تکوینی محسوب می شود(۷). با توجه به این که نتایج مطالعات مختلف به تاثیر مثبت روش ارزیابی بالینی ساختارمند عینی تیمی، بر مهارت های بالینی، ارتباطی و استدلالی دانشجویان اشاره دارد(۸، ۹). این روش می تواند برخی از اشکالات مرتبط با آموزش بالینی از جمله اهداف نامشخص، رویکردهای ساختار نیافته و بازخورد ضعیف یادگیرنده را که در انواع دیگری ارزیابی ها وجود دارد برطرف کند(۷). از طرفی مطالعه در این زمینه در آموزش بالینی دانشگاه های علوم پزشکی کشور یافت نشد و از آن جایی که برای اولین بار محقق در رشته پرستاری در یک دوره کارورزی بزرگسالان سالمندی-۳ در بخش مغز و اعصاب نیمسال اول از این روش برای ارزیابی دانشجویان استفاده نمود؛ دانشجویان به طور شفاهی اظهار رضایت برای یادگیری بهتر مهارت ها به دنبال مشخص شدن نقاط ضعف و رفع آن داشتند. لذا به اساتید و مربیان بالینی رشته های مختلف علوم پزشکی پیشنهاد می شود مطالعاتی با هدف بررسی تاثیر این روش ارزیابی بالینی تکوینی در رضایت مندی دانشجویان طراحی نمایند.