مقایسه اثربخشی شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی و درمان فراشناختی بر افکار تکرار شونده و ابعاد فراهیجانی منفی افراد دارای مصرف مواد

مقدمه: باتوجه به افزایش روزافزون مصرف مواد و عوارض ناشی از آن، هدف پژوهش حاضر، مقایسه اثربخشی شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی و درمان فراشناختی بر افکار تکرارشونده و ابعاد فراهیجانی منفی بیماران مبتلا به مصرف مواد بود. روش: روش پژوهش از نوع نیمه­آزمایشی با طرح پیش­آزمون_پس­آزمون با گروه کنترل و پیگیری بود. جامعه آماری شامل کلیه افراد دارای مصرف مواد مراجعه کننده به مراکز درمان اعتیاد در شهر مشهد در سه ماهه اول سال ۱۴۰۲ بود که ۳ مرکز درمان اعتیاد انتخاب شدند. از میان جامعه آماری با استفاده از روش نمونه گیری دردسترس و براساس نمره پرسشنامه­های افکار تکرار شونده مک­اوی (۲۰۱۰) و ابعاد فراهیجانی میتمانسگروبر و همکاران (۲۰۰۹) در پیش آزمون، ۶۰ نفر از افراد دارای مصرف مواد که دارای ملاک های ورود و خروج بودند، انتخاب شدند، که به طور تصادفی در ۳ گروه ۲۰ نفره جایگزین شدند. گروه آزمایشی (A)، شناخت درمانی مبتنی بر ذهن­آگاهی و برای گروه دوم (گروه آزمایشی B)، درمان فراشناختی را دریافت کردند و گروه کنترل (C) هیچگونه درمانی را دریافت نکردند. یافته‎ها: نتایج پژوهش نشان داد که هر دو روش شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی و درمان فراشناختی بر افکار تکرارشونده و ابعاد فراهیجانی منفی بیماران مبتلا به مصرف مواد موثربود. اما درمان فراشناخت تاثیر بیشتری در کاهش افکار تکرارشونده و کنترل خشونت از ابعاد فراهیجانی منفی داشته است. نتیجه‎گیری: بر این اساس، چنین نتیجه­گیری شد که هر دو درمان، روش­های موثری جهت کاهش مشکلات روانشناختی بیماران مبتلا به مصرف مواد است. لذا، می­توان از این دو روش درمانی در مورد سایر آسیب­های افراد درگیر مصرف مواد بهره­مندشد.

مقایسه اثربخشی شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی و درمان فراشناختی بر افکار تکرار شونده و ابعاد فراهیجانی منفی افراد دارای مصرف مواد Keywords:

Substance Abuse , Cognitive Therapy Based on Mindfulness , Repetitive Thoughts , Negative Meta-Emotional Dimensions , مصرف مواد , شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی , درمان فراشناختی , افکار تکرارشونده , ابعاد فراهیجانی منفی