واکاوی مولفه های عدالت بین نسلی در حقوق بین الملل و فرهنگ رضوی

نظریه عدالت بین ­نسلی واکنشی نظری به مسئله بحران محیط زیست و تهدید حقوق نسل­ های آینده و مقصد آن دست یابی به کیفیت زندگی بهتر برای همه نسل ها و تحقق اهداف توسعه پایدار است؛ به­ رغم مدرن بودن این تئوری در حقوق بین الملل، توجه به حیات و سلامت همه نسل ها از جمله نسل های آینده در فرهنگ رضوی سابقه دیرینه ­ای دارد؛ مجموع آموزه های قرآن و سنت و تاکید گفتار و رفتار امام رضا (ع) بیانگر آن است که مفهوم عدالت بین نسلی برای تامین حقوق نسل آینده و پاسداشت منابع طبیعی و محیط زیست وظیفه ­ای اجتماعی و اخلاقی و متشکل از سه بعد تکلیف و مسئولیت زیست محیطی، همبستگی اجتماعی و ایجاد فرصت برابر و کارایی اقتصادی و پایداری مصرف  و در واقع همان ابعاد توسعه پایدار در حقوق بین الملل است؛ با این تفاوت که در گفتمان نظام حقوق بین الملل صرفا حفاظت از حقوق نسل­ های آینده مدنظر قرار گرفته است؛ اما در فرهنگ رضوی بر محوریت خداوند و اعتلای رویکرد هستی­ شناختی انسان تاکید شده است؛ مضاف بر آنکه عدالت در حقوق بین الملل، شرط لازم توسعه پایدار است؛ اما در فرهنگ مذکور فراتر از شرط لازم و تداوم حیات، بلکه خود، عین پایداری و بقای حیات است؛ لذا هر نسلی تمامی منافع عمومی را به امانت از نسل­ های قبلی دریافت می­ کند و تعهداتی به­ عنوان متولی برای محافظت از آن برای نسل­ های آینده در مقام ذی نفع دارد؛ همچنین در فرهنگ مذکور عدالت مفهومی گسترده دارد که علاوه بر حوزه تکوین، حوزه ­های تشریع و جزا را نیز در بر می­ گیرد. مواردی چون برقراری عدالت، منع اسراف و تباه­ سازی اموال و ... نقش بسزایی در برقراری عدالت بین نسلی دارد؛ امام رضا (ع) علاوه بر الگو بودن برای دیگران در استفاده بهینه و عادلانه از این منابع و حفاظت از آن نیز همکاری داشته ­اند؛ بنابراین افزایش آگاهی عمومی و توجه به آموزه­ های رضوی می­ تواند نقش موثری در برقراری عدالت بین نسلی و کنترل بحران زیست محیطی داشته باشد.

واکاوی مولفه های عدالت بین نسلی در حقوق بین الملل و فرهنگ رضوی Keywords:

توسعه پایدار , فرهنگ رضوی , مسئولیت زیست محیطی , منافع عمومی