اثرات نامتقارن اقتصاد سایه بر توسعه مالی در ایران با رویکرد مدل NARDL

این مقاله با استفاده از مدل اتو رگرسیون با وقفه­ های توزیعی غیرخطی (NARDL)، تاثیر شوک­های مثبت و منفی اقتصاد سایه بر توسعه مالی را طی دوره­ زمانی ۱۳۵۳ تا ۱۳۹۴ در کوتاه ­مدت و بلندمدت، مورد بررسی قرار داده، و برای این منظور، با بهره­گیری از نسبت حجم نقدینگی به تولید ناخالص داخلی به عنوان شاخص توسعه مالی، به تعیین  اثرپذیری این عامل از اقتصاد سایه- شامل تمامی فعالیت­های تولیدی مبتنی بر بازار  که به دلیل فرار یا اجتناب از پرداخت­هایی نظیر مالیات و سهم تامین اجتماعی، به طور عمدی از مقامات دولتی پنهان می­شوند- پرداخته، و برای اندازه ­گیری اقتصاد سایه، از شاخص چندگانه-علل چندگانه محاسبه شده توسط پیرایی و رجایی (۱۳۹۴)، استفاده به عمل آمده است. نتایج تحقیق، نشان می­دهد که تاثیر شوک­های مثبت و منفی اقتصاد سایه بر توسعه­ مالی در بلندمدت و کوتاه مدت، نامتقارن بوده، و این عدم تقارن به این صورت است که در کوتاه ­مدت و بلندمدت، شوک منفی اقتصاد سایه، تاثیر بیشتری نسبت به شوک مثبت آن دارد.  لذا دولت می ­تواند جهت حفظ سطح موجود توسعه­ مالی، در کوتاه­ مدت از طریق کنترل سخت­گیرانه فعالیت­های غیرقانونی، مانع افزایش اندازه اقتصاد سایه گردد و در بلندمدت، نسبت به شناسایی فعالیت­های غیرقانونی موجود و کاهش تدریجی آن، اقدام کند.

Keywords:

Shadow economy , Asymmetric impact , NARDL , اقتصاد سایه , تاثیر نامتقارن , مدل NARDL