تحلیل شبکه روابط بین سازمانی در مدیریت طرح هادی روستایی مطالعه موردی: روستای اسلام رود در شهرستان طرقبه-شاندیز

در دهه­های اخیر، ارتقای شرایط زیستی و حل مسائل محیطی مناطق روستایی به دغدغه­ای جهانی تبدیل شده است. در این میان، در کشور ایران، سکونتگاه­های روستایی با مسائل گوناگونی، ازجمله وضع نابسامان کالبدی، مواجه­ هستند. بنابراین، در چند دهه ی اخیر، مدیران روستایی به اجرای طرح هادی روستایی توجه کرده اند. از آنجا که مدیریت طرح مذکور، کاری مهم به شمار می رود و در مطالعات بسیاری بر ضرورت شناخت، تحلیل و تقویت روابط میان سازمانی در مدیریت طرح هادی تاکید شده است، مطالعه ی حاضر با هدف تحلیل شبکه ی روابط بین­سازمانی در مدیریت طرح هادی و بررسی میزان تحقق­یافتگی این طرح براساس روابط بین سازمانی انجام شد. در این راستا، به منظور تعیین مرز اجتماعی شبکه در ابزار تحلیل شبکه ی­ اجتماعی، از روش نمونه­گیری گلوله برفی استفاده شد. درنهایت، پس از بررسی سازمان­ها، به منظور شناسایی دقیق کنشگران شبکه، لیست سازمان­های مربوطه به دست آمد که ۲۰ سازمان دخیل در طرح هادی روستای اسلام­رود به عنوان مرز اجتماعی شبکه درنظر گرفته شدند. سپس، با انجام مصاحبه­های نیمه­ساختاریافته، پرسشنامه­ها با کمک خبرگان سازمان­ها تکمیل شدند که در آن ها، شدت روابط سازمانی (براساس طیف لیکرت) و همچنین روابط تعاملی و تضاد مشخص شد. یافته­ها نشان داد که میزان تراکم در پیوند تبادل اطلاعات در شبکه ۳۴.۵ درصد است که با بررسی سایر شاخص­های کلان شبکه، میزان تحقق­پذیری طرح متوسط و تاحدی کم حاصل شد. همچنین، در شبکه ی موردمطالعه، بیش از نیمی از پیوندها در اختیار کنشگران مرکزی است که بیانگر نقش برجسته­تر آنان در مدیریت چالش­ها است. واژگان کلیدی: تحلیل شبکه ی اجتماعی، روابط سازمانی، توسعه ی روستایی، طرح هادی، روستای اسلام­رود  در دهه­های اخیر، ارتقای شرایط زیستی و حل مسائل محیطی مناطق روستایی به دغدغه­ای جهانی تبدیل شده است. در این میان، در کشور ایران، سکونتگاه­های روستایی با مسائل گوناگونی، ازجمله وضع نابسامان کالبدی، مواجه­ هستند. بنابراین، در چند دهه ی اخیر، مدیران روستایی به اجرای طرح هادی روستایی توجه کرده اند. از آنجا که مدیریت طرح مذکور، کاری مهم به شمار می رود و در مطالعات بسیاری بر ضرورت شناخت، تحلیل و تقویت روابط میان سازمانی در مدیریت طرح هادی تاکید شده است، مطالعه ی حاضر با هدف تحلیل شبکه ی روابط بین­سازمانی در مدیریت طرح هادی و بررسی میزان تحقق­یافتگی این طرح براساس روابط بین سازمانی انجام شد. در این راستا، به منظور تعیین مرز اجتماعی شبکه در ابزار تحلیل شبکه ی­ اجتماعی، از روش نمونه­گیری گلوله برفی استفاده شد. درنهایت، پس از بررسی سازمان­ها، به منظور شناسایی دقیق کنشگران شبکه، لیست سازمان­های مربوطه به دست آمد که ۲۰ سازمان دخیل در طرح هادی روستای اسلام­رود به عنوان مرز اجتماعی شبکه درنظر گرفته شدند. سپس، با انجام مصاحبه­های نیمه­ساختاریافته، پرسشنامه­ها با کمک خبرگان سازمان­ها تکمیل شدند که در آن ها، شدت روابط سازمانی (براساس طیف لیکرت) و همچنین روابط تعاملی و تضاد مشخص شد. یافته­ها نشان داد که میزان تراکم در پیوند تبادل اطلاعات در شبکه ۳۴.۵ درصد است که با بررسی سایر شاخص­های کلان شبکه، میزان تحقق­پذیری طرح متوسط و تاحدی کم حاصل شد. همچنین، در شبکه ی موردمطالعه، بیش از نیمی از پیوندها در اختیار کنشگران مرکزی است که بیانگر نقش برجسته­تر آنان در مدیریت چالش­ها است.

Keywords:

Social Network Analysis , Organizational Relationships , Rural Development , Hadi Plan , Islamroud Village , تحلیل شبکه اجتماعی , روابط سازمانی , توسعه روستایی , طرح هادی , روستای اسلام رود