مقایسه «افسانه» نیما و «دو مرغ بهشتی» شهریار براساس نظریه اضطراب تاثیر «هارولد بلوم»

«اضطراب تاثیر» نظریه ای است درباره تاثیر شاعرانه، که نخستین بار هارولد بلوم با بهره گیری از مفاهیم روانشناسی فروید، آن را بیان کرد. او در دو کتاب خود «اضطراب تاثیر» و «نقشه بدخوانی» مهم ترین عامل خلق آثار ادبی را روابط خانوادگی بین متن ها می داند. از نگاه بلوم، بینامتنیت، میدان نبرد ادیپی میان شاعر متاخر با شاعران متقدم است. به طوری که شاعر متاخر تلاش می کند تا از طریق بدخوانی خلاق آثار پیشینیان از اضطراب تاثیر آنها رهایی یافته و شعری اصیل بیافریند. در این پژوهش شعر «دو مرغ بهشتی» شهریار که تحت تاثیر منظومه «افسانه» نیما سروده شده است، به عنوان اثر متاخر مورد بررسی قرار گرفته و به این پرسش پاسخ داده شده است که؛ شهریار به عنوان شاعر دیرآمده با بهره گیری از چه شیوه هایی در صدد رهایی از اضطراب تاثیر نیما یوشیج برآمده و تا چه میزان در این نبرد ادیپی موفق بوده است؟ به این منظور، اشعار نیما و شهریار در سه قلمرو زبانی، ادبی و فکری بررسی شد. سپس گام های شهریار برای رهایی از سلطه نفوذ نیما تحلیل شده است. نتیجه آن که می توان گفت؛ شهریار در «دو مرغ بهشتی» به توصیه های نیما در سرودن شعر نو توجه داشته است، اما در سه قلمرو زبانی، ادبی و فکری با بهره مندی از نبوغ خاص خود در استفاده از زبان ساده و روان، مفاهیم عرفانی اشعار کهن فارسی، فنون ادبی سبک عراقی و استفاده از مکتب رمانتیسم در توصیف طبیعت، به خوبی توانسته از سایه نفوذ نیما یوشیج و اضطراب تاثیر او رهایی یافته و شعر اصیل خود را بسراید.

مقایسه «افسانه» نیما و «دو مرغ بهشتی» شهریار براساس نظریه اضطراب تاثیر «هارولد بلوم» Keywords:

محمد حسین شهریار , نیما یوشیج , هارولد بلوم , اضطراب تاثیر