قرآن و نظام ولای جاهلی؛ از تصحیح تا امضا

ولاء و شهروندی در میان عرب با بیان های پرتکرار قرآن کریم از نظم متکی بر خون و نسب به نهادی بر پایه ایمان تبدیل شد؛ بااین حال قرآن دربرابر رویه های حقوقی ولاء که پیش از اسلام برقرار بود، سکوت کرده است. این سکوت را با توجه به انقلاب بینشی و سیاسی شگرفی که در نظام ولای پیشااسلامی ایجاد شده، چگونه باید تفسیر کرد؟ پژوهش حاضر با روش توصیفی­_ ­­­ تحلیلی مسئله الگوی تشریعی قرآن در نظام ولاء و شهروندی را بازخوانی کرده است. بررسی ­ها نشان می دهد که قرآن در همان گام نخست نزول، با سکوت خود رویه های پیشااسلامی حقوق شهروندی را امضا کرده و در ادامه، تنها برای اصلاح برخی احکام مردود مانند فرزندخواندگی، بیان های تاسیسی داشته است. نتیجه اینکه در ترکیب این سکوت ها و بیان های قرآنی، سویه حقوقی ولاء در اسلام شکل گرفته و وضعیت شهروندی مومنان، کافران غیرذمی، اهل­ ذمه، نوزادان، بردگان، بردگان آزادشده و مرتدان فطری و ملی روشن شده است.

قرآن و نظام ولای جاهلی؛ از تصحیح تا امضا Keywords:

آیات الاحکام , احکام امضایی , تاریخ حقوق , فقه جاهلی , ولاء