شناسایی مولفه های محیطی تاثیرگذار در بحران های بیولوژیکی (مطالعه موردی: کلان شهر تبریز)

بحران های طبیعی بیولوژیکی خطری همیشگی برای جوامع بشری محسوب می شوند؛ بنابراین آمادگی کنترل و پیشگیری از این گونه بلایا امری مهم تلقی می شود. در مقابله با چنین بحران های شهری پرداختن به مقوله مداخلات غیر دارویی در برابر بیماری های واگیردار می تواند راهگشا باشد از این رو هدف پژوهش حاضر یافتن شاخص های اصلی موثر در همه گیری و تبیین مولفه های محیطی حاصل از برهمکنش و همبستگی شاخص های مرتبط قابل سنجش در سطح محلات بر اساس مطالعات محیطی پیشین، می باشد. بدین منظور تمامی شاخص های محیطی قابل دسترس در سطح ۱۱۸ محله کلان شهر تبریز شناسایی شدند. سپس با استفاده از اطلاعات ثانویه، شاخص های محیطی محلات با استفاده از تحلیل عاملی اکتشافی به دست آمد. سپس با استفاده از روش اکتشافی- تجربی و مبتنی بر روش های کمی، پس از تبیین مولفه های محیطی موثر در همه گیری، محلات کلان شهر تبریز دسته بندی شد. درنهایت ۴۲ شاخص و ۸ مولفه تجمع، تنوع و طراحی، عوامل اجتماعی، تراکم، عوامل اقتصادی، زیرساخت بهداشتی، آلودگی محیطی و فضاهای سبز و باز به عنوان مولفه های موثر بر گسترش بیماری های همه گیر در سطح محلات شناسایی شدند. هر یک از این عوامل دارای چندین شاخص است که قابلیت سنجش مولفه مذکور را فراهم می نماید. بر اساس نتایج میزان اثرات عوامل محیطی بر انتقال کووید-۱۹ از نظر مکانی متمایز می شوند. این مولفه ها درمجموع بیش از ۸۲ درصد تغییرات عوامل محیطی موثر را نشان می دهند. برنامه ریزان، سازندگان و پژوهشگران می توانند بر اساس میزان این مولفه ها محلات را از نظر گسترش همه گیری دسته بندی نمایند و استراتژی های متناسب را در تصمیم گیری های آتی برای توسعه شهری پایدار مدنظر قرار دهند.

شناسایی مولفه های محیطی تاثیرگذار در بحران های بیولوژیکی (مطالعه موردی: کلان شهر تبریز) Keywords:

healthy city , exploratory factor analysis , covid-۱۹ , pandemic , epidemic. , شهر سالم , تحلیل عاملی اکتشافی , کووید ۱۹ , پاندمی , همه گیری