چشم انداز روستا و فعالیت های کشاورزی در مرکز شاهنشاهی هخامنشی با تکیه بر گل نبشته های اداری تخت جمشید

درباره­ روستا و روستانشینی در شاهنشاهی هخامنشی تاکنون پژوهش چندانی انجام نشده، به همین دلیل بخشی از جنبه­های مختلف فعالیت­های اقتصادی در این دوره مهجور مانده است. منابع تاریخی کلاسیک در این باره نکات پراکنده اما بااهمیت در اختیار ما می­گذارند. با وجود این، نمی­توان تحلیل جامعی درباره ساختارها و مکانیسم فعالیت های کشاورزی، باغداری و دامداری بر پایه آن ها بنا نهاد. متاسفانه استقرارهای روستایی نیز کمتر هدف کاوش های باستان شناسی قرار گرفته اند. بااین حال، ده­ها هزار سند متعلق به بایگانی­های اداری هخامنشی به صورت مستقیم و غیرمستقیم اطلاعات بسیار ارزشمندی را در این باره ارائه می­دهند. یکی از مهم ترین بایگانی­های این دوره، بایگانی باروی تخت جمشید مربوط به دوره پادشاهی داریوش اول (۴۸۶ -۵۲۲ ق. م) در مرکز شاهنشاهی هخامنشی است. بخشی از داده­های این بایگانی مربوط به مدیریت امور تولید، ذخیره­سازی، توزیع و بازپخش محصولات کشاورزی و دامی در پارس برای مصارف مختلف است. پژوهش حاضر به بررسی وضعیت روستاها و فعالیت­های کشاورزی در مرکز شاهنشاهی هخامنشی بر مبنای تجزیه و تحلیل اطلاعات گل­نبشته­های بایگانی باروی تخت جمشید می­پردازد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می­دهد که سازمان دهی منظم و درهم تنیده­ای در مدیریت امور کشاورزی و باغداری در پارس وجود داشت که توسط اداره مرکزی در تخت جمشید کنترل می شد. حدود پنج هزار گل­نبشته­ای که تاکنون خوانده شده­اند، از یک سو، مسئله مالکیت روستاها، اراضی کشاورزی و پردیس­ها را که پیش­تر مورخان یونانی نیز بدان پرداخته­اند، روشن می­سازند و از سوی دیگر، پیچیدگی چرخه مدیریت و گردش محصولات کشاورزی، باغی و فراورده­های حاصل از آن ها را نشان می­دهند.

چشم انداز روستا و فعالیت های کشاورزی در مرکز شاهنشاهی هخامنشی با تکیه بر گل نبشته های اداری تخت جمشید Keywords:

هخامنشیان , گل نبشته های بایگانی باروی تخت جمشید , گل نبشته , روستا و روستانشینی , کشاورزی