تبیین ترتیب قرارگیری انواع صفت ها در زبان فارسی بر پایه ی دستور گفتمانی نقشی

هدف پژوهش حاضر، بررسی نحوه ی قرارگیری انواع صفات زبان فارسی در جمله بر اساس دستور گفتمانی نقشی است. بنابراین در این مطالعه، دستور گفتمانی نقشی در تعیین ترتیب قرارگیری و نحو ی آرایش انواع صفات در جمله در زبان فارسی مورد بررسی قرار خواهد گرفت. با توجه به اصول دستور گفتمانی نقشی، ارائه ی الگویی در چینش انواع صفت ها در جمله در زبان فارسی که ظاهرا در آن ترتیب صفات از قاعده ی خاصی پیروی نمی کند، نیز هدف دیگر انجام پژوهش حاضر می باشد. اگرچه در زبان فارسی به نظر ترتیب صفات از قاعده ی خاصی پیروی نمی کند، اما اصول دستور گفتمانی نقشی نشان می دهد که نوع صفت، تعیین کننده ی این است که هر صفتی در چه سطح و چه لایه ی سلسله مراتبی از این دستور تولید شده و سپس بر اساس چه ترتیبی بر روی قالب های ساختواژی-نحوی نگاشت می شود. در این پژوهش، نحوه ی نگاشت عناصر صفتی زبان فارسی در قالب های ساختواژی-نحوی در چهار جایگاه مطلق ابتدایی، ثانویه، میانی و پایانی و بی نهایت جایگاه نسبی مطرح در دستور گفتمانی نقشی مدنظر قرار گرفت. روش انجام کار بصورت توصیفی-تحلیلی است و داده ها برگرفته از نمونه صفت های فارسی است. بررسی نمونه ها در این پژوهش نشان می دهد که اگرچه زبان فارسی دارای آزادی سازه ای است و به نظر ترتیب خاصی را برای قرارگیری صفات در جمله قائل نیست، اما با توجه به اینکه بر اساس دستور گفتمانی نقشی، هریک از صفت ها با توجه به نوع توصیف گری، در لایه ا ی خاص تولید می گردند، لذا الگوی ترتیب قرارگیری صفت ها در جمله براساس ساز و کارهای این دستور، برای زبان فارسی نیز پیشنهاد می گردد. نتایج حاکی است نحو ی قرارگیری صفات در زبان فارسی بر اساس نوع صفت بوده و تولید هرکدام از انواع صفات در لایه ی سلسله مراتبی مربوط به خود صورت می گیرد. نتایج همچنین نشان می دهد که دستور گفتمانی نقشی با مراجعه به اصول سلسله مراتبی لایه های تولیدی سطوح زبانی در نحوه ی قرارگیری صفات در جمله در زبان فارسی روشی مناسب و کارآمد است و الگویی مناسب را در ترتیب قرارگیری انواع صفت ها در جمله در زبان فارسی ارائه می دهد.

تبیین ترتیب قرارگیری انواع صفت ها در زبان فارسی بر پایه ی دستور گفتمانی نقشی Keywords:

دستور گفتمانی نقشی , زبان فارسی , صفت , آرایش سازه ای , ترتیب صفات