گزینش ژنوتیپ های گندم نان برای پنجره کشت تاخیری در شمال استان خوزستان با استفاده از شاخص حساسیت به تنش
Publish place: Cereal Biotechnology and Biochemistry، Vol: 3، Issue: 4
Publish Year: 1403
Type: Journal paper
Language: Persian
View: 33
This Paper With 18 Page And PDF Format Ready To Download
- Certificate
- I'm the author of the paper
Export:
Document National Code:
JR_CBB-3-4_005
Index date: 5 March 2025
گزینش ژنوتیپ های گندم نان برای پنجره کشت تاخیری در شمال استان خوزستان با استفاده از شاخص حساسیت به تنش abstract
مقدمه: تولید گندم به منظور دستیابی به خودکفایی همواره مورد توجه قرار داشته است؛ از این رو، شناسایی محدودیت های زیستی و غیرزیستی در محیط هدف، در اولویت قرار می گیرد. درجه حرارت یکی از مهمترین عوامل محیطی است که افزایش یا کاهش غیر متعارف آن منجر به افت عملکرد میگردد. همزمانی تاریخ برداشت برنج، ذرت و سبزیجات برگی و غدهای در استان خوزستان منجر به تاخیر در تاریخ کاشت مطلوب گندم و کاهش عملکرد میگردد. این تاخیر خسارت ناشی از افزایش درجه حرارت و تنش گرمایی انتهای دوره را افزایش میده.مواد و روش ها: در این تحقیق دو خزانه بینالمللی از مرکز بینالمللی اصلاح ذرت و گندم (CIMMYT) در برگیرنده ۳۲ (۶th WYCYT) و ۵۰ (۱st CWYT) ژنوتیپ در دو تکرار بررسی و ارزیابی گردید. هر خزانه دارای دو تکرار بود که یک تکرار آن در تاریخ کاشت مطلوب (۱۴ آذر ۱۳۹۷) و تکرار دیگر در تاریخ کاشت تاخیری (۱۷ بهمن ۱۳۹۷) در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی صفیآباد کشت گردید. خزانهها در قالب طرح آلفا لاتیس پیاده شدند. صفات مورد ارزیابی جهت مقایسه میانگین تیمارها شامل عملکرد در دو تاریخ کشت نرمال و تاخیری و همچنین شاخص حساسیت به تنش (SSI) بود. همچنین به منظور بررسی رابطه و محاسبه ضریب همبستگی صفات با SSI، علاوه بر عملکرد در دو تاریخ کاشت نرمال و تاخیری، صفات تعداد روز از کاشت تا ظهور سنبله، ارتفاع بوته، وزن هزار دانه و تعداد روز از کاشت تا رسیدگی فیزیولوژیک در تاریخ کاشت نرمال و همچنین همین صفات در تاریخ کاشت تاخیری مورد بررسی قرار گرفتند.یافته ها: ارزیابی و انتخاب ژنوتیپهای در شرایط تاریخ کاشت تاخیری در مقایسه با تاریخ کاشت نرمال در دو خزانه دریافت شده از CIMMYT، منجر به شناسایی شش لاین در خزانه ۱st CWYT شد که هم شاخص حساسیت به تنش کوچکتر نسبت به شاهد داشتند و هم ۲ تا ۱۴ درصد عملکرد بیشتر از شاهد مهرگان در تاریخ کاشت تاخیری داشتند. در خزانه ۶th WYCYT هیچکدام از لاینها اختلاف شاخص حساسیت به تنش معنیداری با شاهد نداشتند، اما ۱۱ لاین حدود ۱ تا ۹ درصد عملکرد بیشتری نسبت به شاهد داشتند و حساسیت آن ها به تنش کمتر از ۱ بود. نتایج نشان دادکه بین شاخص حساسیت به تنش و سایر صفات ثبت شده، در تاریخ کاشت تاخیری رابطه معنیدار منفی بین عملکرد لاینها و شاخص حساسیت به تنش و در تاریخ کاشت مطلوب رابطه مثبت معنیدار بین شاخص حساسیت به تنش و عملکرد لاینها وجود داشت. پایدارترین ضرائب همبستگی بین SSI و عملکرد در هر دو تاریخ کاشت مشاهده شد. در تاریخ کاشت نرمال بجز ضریب همبستگی ژنتیکی خزانه۱st CWYT، بقیه ضرائب بین عملکرد و شاخص حساسیت به تنش مثبت و بسیار معنیدار بودند، اما در تاریخ کاشت نرمال، رابطه بینSSI و عملکرد در تاریخ کاشت تاخیری یک رابطه معکوس و بسیار معنیدار داشت. به عبارت دیگر، ژنوتیپ هایی که در تاریخ کاشت نرمال عملکرد دانه بیشتری تولید می کنند، به دلیل شاخص حساسیت بیشتر به تنش، در تاریخ کاشت های تاخیری پاسخگوی خوبی نخواهند بود. بر عکس، در تاریخهای کاشت تاخیری ژنوتیپهای متفاوت قدرت تولید بیشتری نسبت به شاهد داشته است و عملکرد دانه بالاتر و شاخص حساسیت به تنش کمتری داشتند. در نتیجه لاینهای شماره ۶۰۴، ۶۰۵، ۶۱۱، ۶۲۲، ۶۲۳، ۶۲۵، ۶۲۹ و ۶۳۰ در خزانه ۱st CWYTو لاینهای شماره ۳، ۷، ۲۶ و ۲۷ در خزانه ۶th WYCYTبرای تاریخهای کشت تاخیری استان خوزستان و مقابله با تنش گرمای انتهای دوره مناسب میباشند.نتیجه گیری: برای غربال گری ژنوتیپ های گندم از نظر کاشت تاخیری و انتخاب پایدار در برنامه اصلاحی ملی گندم در منطقه گرم و خشک، استفاده از شاخص حساسیت به تنش اکیدا پیشنهاد می شود.
گزینش ژنوتیپ های گندم نان برای پنجره کشت تاخیری در شمال استان خوزستان با استفاده از شاخص حساسیت به تنش Keywords:
گزینش ژنوتیپ های گندم نان برای پنجره کشت تاخیری در شمال استان خوزستان با استفاده از شاخص حساسیت به تنش authors
سید محمود طبیب غفاری
بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی صفی آباد، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی (AREEO)، دزفول، ایران.
محسن اسماعیل زاده مقدم
موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات و آموزش و ترویج کشاورزی (AREEO)، کرج، ایران.
مراجع و منابع این Paper:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این Paper را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود Paper لینک شده اند :
