تجزیه خوشهای ژنوتیپهای گندم با استفاده از صفات زراعی و خصوصیات فیزیکوشیمیایی خمیر نان در شرایط آبیاری و خشکی abstract
کمبود آب در ایران همواره به عنوان عامل محدود کننده تولیدات کشاورزی به شمار میرود. محدودیت آب و تنش
خشکی به طور معمول بر مراحل مختلف رشد و نمو گیاهان اثر منفی دارد و این کاهش در میزان رشد همواره با تغییرات مهمی در خصوصیات کیفی و عملکرد گیاهان زراعی همراه است. مطالعه حاضر با هدف ارزیابی تاثیر تنش
خشکی بر صفات زراعی و خصوصیات فیزیکوشیمیایی خمیر (شامل
سختی دانه و شاخص گلوتن) ژنوتیپهای مختلف
گندم در دو رژیم رطوبتی (آبیاری و تنش خشکی) به صورت اسپلیت پالت در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در دو سال زراعی انجام شد. مقایسه میانگین صفات در شرایط
خشکی و آبیاری در دو سال زراعی مختلف بیانگر تفاوت زیاد میانگین ها برای صفات مورد مطالعه بود. با توجه به نتایج تجزیه خوشها ی انجام شده بر مبنای صفات مورفولوژی و کمی مرتبط با عملکرد در شرایط آبیاری و تنش خشکی، ژنوتیپهای مورد مطالعه در هر دو شرایط آبیاری در ۵ گروه قرار گرفتند. ارقام کراس سبالن، آذر۲، کوهدشت، هما و دانش در هر دو شرایط آبیاری در یک گروه قرار گرفتند و از نظر تعداد سنبلچه در سنبله، طول سنبله، تعداد دانه در سنبله، وزن دانه در سنبله و
عملکرد دانه در بوته در مقای سه با سایر گروهها بیش ترین میانگین را داشتند. نتایج تجزیه خوشهای براساس ویژگیهای کیفی خمیر، ۴ گروه جداگانه از نظر کلیه صفات در شرایط آبیاری و در شرایط تنش
خشکی را نشان داد. ژنوتیپ WS-۹۰-۱۸ و ارقام افالک، آذر۲، آفتاب، تایگر، دانش، ریژاو و ساتین بیش ترین میانگین
سختی دانه و شاخص
گلوتن را در هر دو شرایط آبیاری به خود اختصاص داده بودند. این ارقام میتوانند در برنامه های بهنژادی با هدف بهبود
عملکرد دانه و خصوصیات کیفی خمیر در شرایط تنش
خشکی و برای انتقال صفات مذکور در برنامه های دورگگیری مورد استفاده قرار گیرند.