بررسی مقامات ناصیف یازجی و ابوالقاسم حریری

مقامه در فرهنگ لغت به معنای موضع قیام برخاستن و مجلس است و در ادبیات آن را داستان کوتاهی دانسته اند که حوادث آن در یک مجلس واحد دور میزند در اینکه مقامه نویسی از چه زمانی آغاز شده میان مورخان و ادباء اختلاف نظر وجود دارد. حریری در مقدمه مقامات خود و قلقشندی در صبح الاعشی و برخی دیگر از صاحب نظران بدیع الزمان همدانی را واضع فن مقامات دانسته اند. جرجی زیدان بر این باور است که بدیع الزمان مقامات خود را به شیوه رسائل امام لغویان ابوالحسین احمد بن فارس نگاشته است. کتاب مقامات حریری از کتب مشهوری است که به دست نگارگران مکتب عراق مصور شده است و داستان اعمال و فعالیت های دو شخصیت خیالی به نامهای حارث بن همام و ابوزید سروجی را شرح میدهد یازجی در مقامات خویش شیوه مقامه نویسان عباسی را پیموده است و به سجعهای متوالی و صنایع بدیعی و لفظی روی آورده است اما مقامات حریری که در نوع خود هیچ کتابی به منزلت آن نمی رسد اثری خوش عبارت و دارای نکات ادبی است که به هدف جمع آوری الفاظ زیبا و لغات مشکل و سخنان منظوم و منثور نادر نگاشته شده است. بازجی در بازی با الفاظ و استعمال صنایع بدیعی در مقامه الرملیه از این حد نیز گام فراتر نهاد و چهار بیت را به نحوی سروده است که حروف کلمات آنها هم در اسم و هم در مسمی بی نقطه است. یازجی از تمام این خصوصیات سبکی در راستای هر چه بیشتر نزدیک شدن مقاماتش به اسلوب بزرگانی چون حریری و بدیع الزمان همدانی سود می جوید و نثری مصنوع و متکلف و بیگانه با روزگار خویش را می آفریند.

بررسی مقامات ناصیف یازجی و ابوالقاسم حریری Keywords:

تاصیف یازجی ابوالقاسم حریری , مقامه نویسی