رفعت دانشگر-اعتلای دانشگاه در چارچوب نوآفرینی مقررات ارتقای مرتبه علمی بر پایه منطق مداخله

«آیین نامه استخدامی اعضای هیئت علمی» مهم ترین مقرره سازمانی در مجموعه نهادی علمی کشور است که مجموعه تکالیف قانونی هر یک از مستخدمان علمی را بر می شمرد و طبعا ناظر به رابطه میان عضو هیئت علمی (دانشگر) با نهاد علم است. این آیین نامه فرایندهای جذب، استخدام، نگهداشت، نکو داشت و جبران زحمات دانشگران دانشگاهی/پژوهشگاهی را بیان می کند. از سوی دیگر طی سه دهه اخیر در چرخشی تدریجی، «آیین نامه ارتقای مرتبه علمی» تبلور فراوانی در نهادهای علمی یافته است تا بدانجا که هردانشگر نوورودی به کانون دانش، نسخه ای از آیین نامه ارتقا را در دست دارد و فعالیت های خود را از بدو استخدام با آن می سنجد. همین موضوع سبب شده تا دانشگران  انتظار داشته باشند در مقابل هر کنشی در دانشگاه/پژوهشگاه، واکنشی را در آیین نامه ارتقا ببینند و به ازای آن امتیازی را کسب کنند و همین دیدگاه در فراخنای زمانی بلندمدت، بدان منجر شده که دانشگران، به جای نگاه متعالی و استیلاجویانه علمی، در چنبره خردنگری و ریزه جویی علمی گرفتار شوند و این موضوع موجب دوری عالم از مسوولیت اجتماعی و نهاد علم خواهد شد. در این مقاله تلاش می­شود تا با روندپژوهی اجمالی در زمینه مقررات ارتقای علمی از بدو تاسیس دانشگاه­های نوین در ایران تا زمان حاضر، رویکرد اصلی آنها بررسی گردد. در ادامه به بررسی مطالعات پیشین، اصلی ترین آسیب های آیین نامه های ارتقا احصا و با شناخت آنها، رویکردی جدید برای نوآفرینی مقررات آن معرفی می شود. این رویکرد مبتنی بر فلسفه «منطق مداخله» و با پذیرش  دوگانه «رفعت فردی (دانشگر)- اعتلای نهادی (دانشگاه/پژوهشگاه)» صورت­بندی می ­شود که در آن ضمن به­رسمیت شناختن تفاوت­های کارکردی هریک از گونه­های نهاد علم و کارویژه­های هریک از زیرگونه­های آن، سازوکاری برای تعالی کیفیت آموزش عالی و نیز ارتقای هدف­مند اعضای هیئت علمی تبیین می­کند. در پایان نیز ملاحظات اجرایی برای تحقق الگوی جدید با توجه به اقتضائات سیاست نظام علم وفناوری در ایران تبیین می شود.

رفعت دانشگر-اعتلای دانشگاه در چارچوب نوآفرینی مقررات ارتقای مرتبه علمی بر پایه منطق مداخله Keywords:

نهاد علم (دانشگاه/پژوهشگاه) , دانشگر(عضو هیئت علمی) , بهره وری علمی , رفعت فردی-تعالی نهادی , آیین نامه ارتقای مرتبه علمی , منطق مداخله