بررسی مقاله «حب» در دایره المعارف قرآن لیدن

نوشته حاضر به تحلیل و نقد مدخل «حب» (Love and Affection)، اثر خاورشناس فرانسوی دنیس گریل (Denis Gril)  در دایرهالمعارف قرآن لیدن می پردازد.  گریل محبت خداوند به انسان، محبت انسان به خدا و دیگر انسان ها و محبت میان زن و مرد را با کلیدواژگان «حب» و «ود» در قرآن بررسی کرده و خداوند متعال را منشا و غایت محبت دانسته است؛ با این حال، وی محبت را به دایره مومنان محدود می کند.  پژوهش حاضر، با بهره گیری از منابع کتابخانه ای و روش توصیفی-تحلیلی، در پی روشن ساختن مراد خداوند از مفهوم محبت در قرآن و پاسخ به پرسش ها و شبهاتی است که ممکن است در مطالعه مدخل «حب» به ذهن مخاطبان خطور کند.  از نقاط قوت مقاله گریل می توان به انتخاب دقیق کلیدواژگان، تلاش در گردآوری و دسته بندی آیات، پرهیز از دخالت دادن سنت و دیدگاه مفسران در تحلیل آیات، منشا دانستن اراده الهی در تحقق محبت، و تاکید بر لزوم سازگاری محبت با ایمان برای رسمیت یافتن آن اشاره کرد.  با این حال، مقاله از برخی کاستی ها نیز رنج می برد؛ از جمله، عدم رعایت انسجام منطقی، خروج از بحث، و نبود جمع بندی مشخص.  در بعد محتوایی نیز، بی توجهی به معنای لغوی «محبت» و «مودت»، فقدان تحلیل از معنای محبت در خداوند، نداشتن تصویری روشن از اراده الهی در تحقق محبت، بی توجهی به مراتب محبت، معارض دانستن محبت انسان به خدا با محبت دنیا، و ادعای توجه اندک قرآن به محبت در روابط زن و مرد، از ضعف های مقاله به شمار می رود.  پژوهش حاضر، با ارائه گزارشی ساختارمند از مقاله گریل، تبیین معنای لغوی کلیدواژگان، بررسی حقیقت محبت و اراده الهی، تحلیل مراتب محبت، و تشریح جایگاه محبت در روابط زن و مرد، می کوشد تا کاستی های مقاله را برطرف کرده و آن را برای مخاطبان تکمیل کند.

بررسی مقاله «حب» در دایره المعارف قرآن لیدن Keywords:

دایره المعارف قرآن لیدن , دنیس گریل , محبت , مستشرقان , مودت