معرفی نسخه ی خطی، بررسی سبک و بالغت کاربردی دیوان طوبی

موضوع تحقیق حاضر معرفی مجموعه اشعار و نسخه، سیر زندگی، شرح احوال، شرح سبک دورهی بازگشت، بررسی و معرفی نسخه های خطی موجود از دیوان یکی از شاعران بازگشت ادبی در دورهی قاجار، به نام محمد حسن بن محمدعلی مرعشی شهرستانی متخلص به طوبی شهرستانی است. طوبی شهرستانی یکی از شاعران قرن سیزدهم هجری قمری است. در پژوهش حاضر به روش توصیفی – تحلیلی سعی بر آن شده است تا شرحی مصحح و مقنح از نسخهی مذکور و محتوای این اثر برای عالقه مندان فراهم آید. در اواخر نیمه اول سده سیزدهم با آنکه گویندگان پیروی از روش شعرای سده ششم، هفتم و هشتم یعنی شعرای سبک عراقی را از دست نگذاشتند، به سبک شاعران سده چهارم، پنجم و ششم هم اقتفا جستند و از ثمرات رستاخیز ادبی نتیجهای کلی به دست آوردند. شعرای این دوره عموما بر تقلید از اصطلاحات و لغات و ترکیبات معمول پیشینیان و پیروی از طرز و اندیشه ای که ابدا مربوط به اوضاع و احوال سیاسی و اجتماعی آنها نبوده است. سعی اینان بر این بوده است که فضای خود را قرن چهارم یا پنجم، هفتم یا هشتم گردانند و البته نتیجه آن بیتوجهی به مسائل اجتماعی و بیخبری از اوضاع سیاسی است؛ تا آنجا که پادشاهان شکست خورده و ضعیف-النفس قاجاری را نیز مانند پادشاهان فاتح غزنوی و سلجوقی ستایش میکردند. اگر چه شعرای این دوره کمتر توفیق مضمون سازی و نوآوری را به دست آوردهاند اما در جای خود خدمت بزرگی به حفظ زبان و ادبیات کهن ایران و زنده نگه داشتن خاطره سرایندگان قدیم انجام دادهاند و توانستهاند زبان فارسی را از سستی و کاستی برهانند. زبان شاعران نخستین نهضت بازگشت خام و ابتدایی است. این را میرساند که یا با متون قدیم، فصیح و بلیغ زبان فارسی بیگانه بودند یا با آنها انسی کافی نیافته بودند. شاعران نخستین دوره بازگشت نسبت به زبان سهل انگاری غیر قابل قبولی دارند. اما بعدها به سرعت بر اثر ممارست در متون قدیم زبان تعالی مییابند. در امثال سروش، قاآنی و شیبانی به کمال میرسند. (شمیسا، ۱۳۹۴ :۳۰۲)

معرفی نسخه ی خطی، بررسی سبک و بالغت کاربردی دیوان طوبی Keywords:

نسخه , طوبی , دیوان , نهضت بازگشت , سبک شناسی