تکرار ترکیب ها در نسخه های خطی: خمسه ی نظامی در لنینگراد

نسخه های خطی مصور تیموری، به ویژه نسخه خمسه نظامی، از مهم ترین آثار نگارگری ایرانی هستند که تلفیقی از سنت های بصری گذشته و نوآوری های هنرمندان این دوره را به نمایش می گذارند. هدف این پژوهش، بررسی نقش هنرمندان تیموری در بازآفرینی مضامین ادبی، تکرار ترکیب های بصری، و خلق ترکیب های نوین در بستر کارگاه های سلطنتی است. این پژوهش به روش توصیفی -تحلیلی و با مطالعه تطبیقی نسخه خمسه نظامی موجود در موزه هرمیتاژ (۱۴۳۱ میالدی) و مقایسه آن با نسخه های قدیمی تر مانند گلچین کتابخانه بریتانیا (۱۴۱۰) انجام شده است. داده ها بر اساس منابع کتابخانه ای و تحلیل مینیاتورها گردآوری شدند. نتایج پژوهش نشان می دهد که تکرار ترکیب های بصری در نسخه های خطی تیموری، نه به عنوان تقلید صرف، بلکه در راستای ادای احترام به سنت های هنری گذشته و نمایش مهارت هنرمندان صورت گرفته است. در عین حال، هنرمندان با تغییرات ظریف در جزئیات ترکیب بندی، به خلق روایت های تازه بصری دست یافتند. از سوی دیگر، کارگاه های سلطنتی به عنوان مراکزی برای آموزش و نوآوری، زمینه ای را برای تولید نسخه های نفیس فراهم کردند. بازآفرینی مضامین ادبی مانند لیلی و مجنون و بهرام گور، نقشی کلیدی در گسترش زبان تصویری نگارگری داشته و امکان تفسیر تازه ای از متون ادبی فراهم آورده است. این پژوهش نشان می دهد که هنرمندان تیموری با حفظ تعادل میان سنت و نوآوری، موفق به خلق آثاری شدند که هم میراث بصری گذشته را پاس می داشت و هم مضامین و ترکیب های نوینی ارائه می کرد. این فرآیند تعاملی، از عوامل کلیدی شکوفایی هنر نگارگری در دوران تیموری بوده و تاثیر عمیقی بر سبک های هنری دوره های بعدی گذاشته است.

تکرار ترکیب ها در نسخه های خطی: خمسه ی نظامی در لنینگراد Keywords:

خمسه نظامی , نگارگری تیموری , بازآفرینی بصری , کارگاه های سلطنتی , سنت و نوآوری