ابتهاج در سایه غزلیات حافظ تحلیل و بررسی اثر پذیریهای سبکی هوشنگ ابتهاج از حافظ

زمینه و هدف: هوشنگ ابتهاج به عنوان یکی از شاعران موفق در عرصه غزل سرایی معاصر، در ساخت سروده های خود همواره به میراث ادبی گذشتگان توجه ویژه ای داشته است. در بین شاعران کلاسیک بوطیقای حافظ در شکل دهی به ذهن و زبان ابتهاج بیش از همه نقش داشته است. از این روی هدف این پژوهش آشکارسازی تاثیر پذیریهای ابتهاج از حافظ است. روش مطالعه در پژوهش حاضر به روش توصیفی تطبیقی سعی شده تا از نگاهی متفاوت نسبت به پژوهشهای پیشین و بر اساس مولفه های دانش سبک شناسی (زبان اندیشه، ادب) تاثیر پذیری های سبکی ابتهاج از غزل حافظ را مورد تحلیل و بررسی قرار دهیم. یافته ها بر اساس یافته های پژوهش ابتهاج در هر سه لایه سبک زبانی چون ساخت ترکیبات اضافی و وصفی به سبک حافظ استفاده از ساختارهای زبانی حافظ مانند تا و بیا در معنای به کار رفته در اشعار حافظ اقتباس از موسیقی بیرونی و کناری سروده های حافظ استفاده از ساختارهای نحوی حافظ و...) ادبی (چون ساختارهای ابهامی به سبک حافظ و....) و فکری (چون الهام از مضامین عاشقانه عرفانی فلسفی و حتی اجتماعی شعر حافظ عمیقا از سبک خاص حافظ متاثر شده است. نتیجه گیری بدون تردید اثر پذیریهای سبکی ابتهاج از حافظ به عنوان یکی از موفق ترین غزل سرایان از مهمترین عوامل موفقیت وی در سرایش اشعار کلاسیک است. از مهمترین زمینه های گرایش ابتهاج به حافظ عبارت است از موفقیت غزلیات حافظ در عرصه های گوناگون سبکی و به ویژه در حوزه سبک زبانی سلامت نحوی و ساختار جمله ای ابیات که وی را به الگویی موفق برای سایه تبدیل کرده است. نزدیک بودن دیدگاههای ابتهاج به حافظ بخصوص از نظر فلسفی و انسانی، شرایط دشوار زمانه شاعر که مقتضی استفاده از سبک دو پهلو کنایی و پرابهام حافظ به ویژه در ایهام سازی است. تنوع و تلون مضامین در دیوان حافظ که سایه را در بیشتر برهه های شاعری خود از توجه به سبک سایر شاعران باز می دارد.

ابتهاج در سایه غزلیات حافظ تحلیل و بررسی اثر پذیریهای سبکی هوشنگ ابتهاج از حافظ Keywords:

غزل , حافظ , ابتهاج , سبک شناسی , اثرپذیری