مقایسه به کارگیری معادل ارزش تغذیه ای سه نوع مولتی آنزیم بر عملکرد رشد، مصرف آب، رطوبت بستر، گران‎روی محتویات ژژنوم و برخی از فراسنجه های دستگاه گوارش جوجه های گوشتی تغذیه شده با جیره ‎های بر پایه گندم-کنجاله سویا

چکیده مبسوط مقدمه و هدف: غلات بخش اعظم جیره های خوراکی در صنعت طیور را تشکیل می دهند. مهم ترین غله ای که امروزه در صنعت طیور مورداستفاده قرار می گیرد، دانه ذرت می باشد. مشکلاتی از قبیل تغییرات و نوسانات قیمت ذرت و همچنین کمبود غله ذرت در برخی شرایط و همچنین در کشور ما، مرغداران را مجبور به استفاده از غلات جایگزین نظیر گندم می کند. دانه گندم در مقایسه با دانه ذرت دارای مزایایی است که ازجمله آن ها می‎توان به موارد زیر اشاره کرد: این غله کیفیت پلت را بهبود می‎بخشد و همچنین مقدار پروتئین خام و همین‎طور اسیدهای آمینه لیزین، متیونین، آرژنین، فنیل آلانین، تریپتوفان، ترئونین والین بالاتری نسبت به دانه ذرت دارد. با این‎وجود در گندم دو خصوصیت منفی وجود دارد که مصرف آن‎را توسط طیور در بعضی شرایط محدود می‎کند. از یک سو گندم انرژی قابل متابولیسم پایین تری به ‎ازای واحد وزن نسبت به ذرت دارد. از سوی دیگر پلی‎ساکاریدهای غیر نشاسته ای در گندم مانع از در دسترس قرار گرفتن کل انرژی موجود در آن و کاهش عملکرد جوجه های گوشتی می شوند. عمده پلی‎ساکارید غیر نشاسته‎ای موجو در گندم آرابینوزایلان می‎باشد که تا ۱۰ درصد این غله را شامل می‎شود. این پلیمرهای طویل دارای ظرفیت بالای نگهداری آب هستند به‎طوری‎که تا ۱۰ برابر وزن خود آب جذب می‎کنند. همچنین قرار گرفتن آرابینوز در زنجیر جانبی به پلی‎ساکاریدهای غیر نشاسته ای طبیعت محلول در آب می‎بخشد. این عوامل باعث می‎شوند تا محیط چسبنده‎ای در روده ایجاد شود. افزایش چسبندگی مواد هضمی ژژنوم منجر به کاهش رویگرد آنزیم– سوبسترا می شود و در نتیجه هضم و جذب نشاسته، پروتئین و چربی و درنهایت انرژی مصرفی حیوان کاهش می‎یابد که این امر منجر به کاهش عملکرد در طیور می شود یکی از روش های مناسب بهبود عملکرد طیور و کاهش اثرات منفی پلی‎ساکاریدهای غیر نشاسته ای در غله گندم استفاده از مولتی آنزیم ها هست. روش سنتی استفاده از آنزیم به‎صورت سربار (سرک) می باشد. روش دیگر و مناسب تر جهت مصرف آنزیم توجه به معادل ارزش تغذیه ای آن ها می باشد که بدین‎وسیله می توان هزینه مصرف آنزیم و خوراک را کاهش داد. هدف از انجام این آزمایش این است تا با به کارگیری معادل ارزش تغذیه ای سه نوع مولتی آنزیم، اثرات این آنزیم ها را بر عملکرد رشد، مصرف آب، رطوبت بستر، گران روی محتویات ژژنوم و برخی از خصوصیات دستگاه گوارش جوجه های گوشتی تغذیه شده با جیره بر پایه گندم-سویا مورد مقایسه قرار دهد تا نسبت به انتخاب بهترین آنزیم واقعی ترین معادل ارزش تغذیه ای معیار مناسبی در دست باشد. مواد و روش ها: تعداد ۳۰۰ قطعه جوجه گوشتی نر یک روزه (راس ۳۰۸) در ۴ تیمار، ۵ تکرار و تعداد ۱۵ قطعه در جوجه در هر واحد آزمایشی اختصاص یافتند و داده های به دست آمده در قالب طرح کامل تصادفی آنالیز شدند. تیمارهای آزمایشی عبارت بودند از: جیره بر پایه گندم-کنجاله سویا بدون آنزیم (گروه شاهد) و سه جیره بر پایه گندم-کنجاله سویا دیگر به‎ترتیب حاوی آنزیم های A، B و C بر اساس میزان توصیه شده شرکت های سازنده که به‎ترتیب به‎میزان ۰/۰۱۷، ۰/۰۶ و ۰/۰۵ درصد جیره مورداستفاده قرار گرفتند. قابل ذکر است که معادل ارزش تغذیه ای برای آنزیم ها مطابق جداول توصیه شده شرکت های سازنده آنزیم ها در نظر گرفته شد. اثر تیمارها در پایان دوره ۴۲ روزه پرورش، بر عملکرد، ویژگی‎های لاشه، طول و وزن قطعات روده، وزن اندام های هضمی، نسبت آب به خوراک مصرفی، رطوبت بستر، گران روی محتویات ژژنوم مورد ارزیابی قرار گرفت. یافته ها: در دوره های آغازین، پایانی و در کل دوره مصرف خوراک تحت تاثیر مصرف آنزیم قرار نگرفت. این در حالی است که تنها در دوره رشد و تنها افزودن آنزیم B به جیره بر پایه دانه گندم موجب افزایش میانگین مصرف خوراک روزانه را به صورت معنی داری در مقایسه با جیره شاهد شد (p<۰/۰۵). در دوره آغازین، تنها افزودن آنزیم A به جیره بر پایه گندم موجب افزایش میانگین افزایش روزانه پرندگان شد (p<۰/۰۵). در دوره های رشد، پایانی و در کل دوره نیز آنزیم های A و B میانگین افزایش وزن روزانه را بهبود داد (p<۰/۰۵). ضریب تبدیل خوراکی در دوره آغازین تحت تاثیر مصرف آنزیم قرار نگرفت اما در دوره های رشد، پایانی و در کل دوره استفاده از معادل ارزش تغذیه ای برای آنزیم های A و B ضریب تبدیل را بهبود بخشید (p<۰/۰۵) درحالی که آنزیم C تاثیر معنی داری بر این صفات نداشت. استفاده از آنزیم تاثیر معنی داری بر وزن نسبی پانکراس، کبد، طول وزن نسبی دودونوم، ژژونوم، ایلیوم و سکوم، نسبت آب مصرفی و رطوبت بستر نداشت (p>۰/۰۵). در مقایسه با جیره گندم-سویا بدون آنزیم، پرندگانی که با جیره های حاوی آنزیم های A و B تغذیه شدند، در سن ۲۳ روزگی به‎صورت معنی داری گران روی کمتری در محتویات ژژنوم و در سن ۴۲ روزگی چربی محوطه بطنی بیشتری نشان دادند (p<۰/۰۵). درحالی که در ۴۲ روزگی درصد لاشه و وزن نسبی ران تحت تاثیر آنزیم قرار نگرفت، وزن نسبی سینه در جیره حاوی آنزیم A به‎صورت معنی داری کمتر از گروه شاهد و تیمارهای حاوی آنزیم C بود، درحالی که بین تیمار حاوی آنزیم A و B تفاوت معنی داری وجود نداشت. نتیجه گیری: نتایج کلی نشان داد که استفاده از معادل ارزش تغذیه ای برای آنزیم های A و B عملکرد جوجه های گوشتی تغذیه شده با جیره بر پایه گندم-سویا را بهبود داد و می توان از معادل ارزش تغذیه ای این آنزیم ها جهت جیره نویسی و کاهش هزینه خوراک حاوی گندم استفاده کرد. همچنین، نتایج آزمایش حاضر نشان داد که استفاده از معادل ارزش تغذیه ای برای آنزیم C تاثیر معنی داری بر عملکرد جوجه های گوشتی نداشت و می توان برای اطمینان بیشتر به آزمایش ها دیگری طراحی شود تا معادل ارزش تغذیه ای این آنزیم ارزشیابی شود.

مقایسه به کارگیری معادل ارزش تغذیه ای سه نوع مولتی آنزیم بر عملکرد رشد، مصرف آب، رطوبت بستر، گران‎روی محتویات ژژنوم و برخی از فراسنجه های دستگاه گوارش جوجه های گوشتی تغذیه شده با جیره ‎های بر پایه گندم-کنجاله سویا Keywords:

Broiler chicken , Multi-enzyme , Nutrient matrix values , Performance , Wheat , جوجه گوشتی , عملکرد , معادل ارزش تغذیه ای , مولتی آنزیم