تحلیل نقش شبکه های اجتماعی در تغییر الگوهای یادگیری و تعاملات دانش آموزان و معلمان

شبکه های اجتماعی به عنوان یکی از برجسته ترین فناوری های عصر دیجیتال، در سال های اخیر تاثیر شگرفی بر نظام های آموزشی و تعاملات انسانی گذاشته اند. این پژوهش با هدف تحلیل نقش شبکه های اجتماعی در تغییر الگوهای یادگیری و تعاملات میان دانش آموزان و معلمان انجام شده است. مطالعه حاضر از روش ترکیبی (کمی و کیفی) بهره برده و جامعه آماری آن شامل ۲۰۰ دانش آموز دوره متوسطه و ۵۰ معلم از مدارس شهر اهواز در سال تحصیلی ۱۴۰۳-۱۴۰۴ بوده است. داده ها از طریق پرسشنامه، مصاحبه و مشاهده جمع آوری شده و طی یک دوره سه ماهه، گروه آزمایش از شبکه های اجتماعی (واتساپ و تلگرام) برای فعالیت های آموزشی استفاده کردند، در حالی که گروه کنترل به روش های سنتی پایبند بودند. یافته ها نشان داد که شبکه های اجتماعی الگوهای یادگیری را از حالت سنتی و معلم محور به سمت یادگیری خودراهبر، مشارکتی و مبتنی بر منابع متنوع تغییر داده اند. دانش آموزان گروه آزمایش بهبود قابل توجهی در مهارت های یادگیری خودگزارش دهی (از میانگین ۱۲ به ۱۷ در مقیاس ۲۰) و افزایش دسترسی به محتوای آموزشی نشان دادند. در حوزه تعاملات، این ابزارها ارتباطات غیررسمی و پویا میان دانش آموزان و معلمان را تقویت کردند و نقش معلمان را به تسهیل گران یادگیری تبدیل کردند، به طوری که ۶۵% معلمان از بهبود ارتباط با دانش آموزان گزارش دادند. با این حال، چالش هایی نظیر پراکندگی توجه (۵۵% دانش آموزان)، محتوای غیرمعتبر و وابستگی بیش از حد به فناوری نیز شناسایی شد. این نتایج با نظریه های ارتباط گرایی و سازنده گرایی هم راستا بوده و نشان دهنده پتانسیل بالای شبکه های اجتماعی در تحول آموزش است، مشروط به اینکه استفاده از آن ها هدایت شده و نظارت شده باشد. پژوهش پیشنهاد می کند که با آموزش معلمان، طراحی گروه های آموزشی رسمی و تدوین راهنمایی برای دانش آموزان، می توان از این ابزارها به صورت بهینه در نظام آموزشی بهره برد. همچنین، انجام مطالعات طولی برای بررسی اثرات بلندمدت توصیه می شود.