اصلاح لاین های متحمل به شوری در پنبه الیاف متوسط به روش تلاقی برگشتی

در این پروژه برای اصلاح و افزایش تحمل ارقامتجاری به شوری از لاین هایی که از مزارع پنبه در زمین های شور منطقه کاشمر کشت شده بودند استفاده شد. لاین های مذکور دارای توان رشد رویشی بالایی تحت شرایط تنش شوری بوده ولی دارای قوزهای کوچکی بودند. برای تولید لاین هایی که هم متحمل به شوری باشند و بتوانند تحت شرایط تنش شوری رشد رویشی مناسب داشته باشند و هم از رشد زایشی مناسبی برخوردار باشند تلاقی هایی بین ارقام تجاری ورامین، سح، بختگان و مهر با لاین های انتخابی انجام شد. بدنبال آن ضمن انجام یک کراس در ورامین نتایج بدست آمده در منطقه کاشمر از نظر تحمل به شوری مورد غربال گری قرار گرفته و نتاج انتخابی در سال بعد در ورامین با والد تجاری خود یک کراس شدند. این عملیات طی چهار سال تکرار گردید و در نهایت در سال چهارم از نتاج کاشته شده در هر دو شرایط بدون تنش (ورامین) و تنش شوری (کاشمر) بوته های برتر انتخاب گردیدند. نتایج نشان داد که متوسط صفات اندازه گیری شده در لاین های بدست آمده بر برخی از جمعیت ها در شرایط تنش و همچنین بدون تنش شوری از والد تجاری خود برتر می باشند. به عنوان مثال در لاین های اصلاحی حاصل از تلاقی به رقم مر وزن وش در بوته تحت شرایط تنش به طور متوسط 109/9 گرم بود در حالی که در رقم مهر به 55/3 گرم کاهش یافته است. در شرایط بدون تنش نیز لاین های مذکور توانستند به طور متوسط 145/9 گرم وش تولید نمایند در حالی که متوسط وزن وش در والد مادری (رقم مهر) 108 گرم بود. همچنین با استفاده از تجزیه کلاستر چهار جمعیت دست آمده از تلاقی ها به همراه چهاروالد تجاری از نظر کلیه صفات اندازه گیری دسته بندی شدند. ن تایج نشان داد که در شرایط تنش شوری جمعیت های احصل از تلاقی با ارقام ورامین، مهر و بختگان با یکدیگر در یک گروه اصلی و جدا از ارقام والدینی خود قرار گرفتند. در شرایط بدون تنش هر چهار جمعیت جدا از والدین خود دسته بندی شدند. به طور کلی نتایج نشان می دهد که جمعیت های بدست آمده از تلاقی ها از نظر برخی از صفات مهم اقتصادی و به خصوص در شرایط تنش شوری برتر از ارقام تجاری بده و با توجه به تنوع ایجاد شده می تان لاین های مناسبی را که برتر از ارقام تجاری باشند در مراحل بعدی تحقیقا ت به نژادی و به زراعی مورد استفاده قرار داد.

Keywords:

پنبه تلاقی برگشتی , تتراپلوئید , تحمل به شوری