بررسی تغییرات زمانی و مکانی هدایت الکتریکی و سختی منابع آب زیرزمینی شهرستان های قائمشهر-جویبار با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS)

مقدمه: امروزه با توجه به بروز افت مداوم و کاهش ذخایر مخازن آب زیرزمینی به علل برداشت بیش از حد از منابع آبی، کاهش بی سابقه میزان بارندگی در طی دو دهه گذشته روندی را در پیش گرفته است که حجم آبی با گذشت زمان تغییر یافته است. لذا هدف از این تحقیق بررسی تغییرات زمانی و مکانی هدایت الکتریکی و سختی منابع آب زیرزمینی شهرستانهای قائمشهر-جویبار توسط نرم افزار ArcGIS طی سالهای 1380-90 بوده است.مواد و روشها: این مطالعه از نوع توصیفی_مقطعی می‌باشد. نتایج آزمایشات مربوط به هدایت الکتریکی و سختی آرشیو شده در اداره آب منطقه ای استان مازندران برای 30 حلقه چاه آب زیرزمینی در طی سالهای 1380-90 دریافت شده و با نرم افزار9.3 ArcGIS وExcel2007 با آمار توصیفی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. محدوده مورد مطالعاتی در محیط نرم افزارArcGIS رسم شده و موقعیت 30 حلقه چاه روی نقشه مشخص شد. برای ترسیم نقشه پهنه بندی از روش زمین آماری کریجینگ مدل کروی استفاده شد. براساس پهنه بندی صورت گرفته، چاهها به دو بخش شرقی و غربی تقسیم شده و روند تغییرات از شمال به جنوب ( دریا به ساحل) مورد بررسی قرار گرفت و با ترسیم نمودارها ، چاهها بر حسب فاصله از دریا و فصل تر و خشک هم بررسی شدند.نتایج و بحث: نتایج نشان داد میانگین هدایت الکتریکی و سختی چاهها به ترتیب از 1761.66 میکروموس بر سانتیمتر و 461.32 میلی گرم بر لیتر بر حسب کربنات کلسیم در سال 1380 به 1865 میکروموس بر سانتیمتر و 495.88 میلی گرم بر لیتر در سال 90 افزایش یافته است. همچنین مقایسه نقشه های پهنه بندی GIS بیانگر افزایش میانگین این پارامترها طی سالهای 1380-90 بوده است. هدایت الکتریکی و سختی منابع آب زیرزمینی شهرستان های قائمشهر-جویبار از شمال به جنوب کاهش یافته ودر چاههایی که میزان هدایت الکتریکی بالاست میزان سختی هم بالا بوده است. نتیجه گیری: روند تغییرات EC از شمال به سمت جنوب (دریا به ساحل) شهرستانها کاهشی بوده است که بیانگر نفوذ شوری از دریا به منطقه بوده است. میانگین هدایت الکتریکی در فصل خشک بیشتر از فصل تر بوده است که رابطه معکوس با میزان بارش داشته است.

Keywords:

دکترای بهداشت محیط , دانشیار دانشکده بهداشت , دانشگاه علوم پزشکی مازندران