مدیریت گردشگری با رویکرد اکوتوریسم

صنعت گردشگری درجهان صنعتی امروز به سرعت درحال رشد است رشد روز افزون وشتابنده این صنعت موجب شده بسیاری از صاحبنظران قرن ۲۱ را قرن گردشگری بنامند(کاظمی، ۱۳۸۶: ۳۴) درمیان اجزای مختلف گردشگری، گردش درطبیعت از رشد قابل توجه وروز افزونی برخوردار است مشاهده طبیعت همواره برای انسان لذت بخش بوده به طوریکه برای ارضای نیازهای روحی وروانی وارائه پاسخ به کنجکاوی های ذاتی خوددیدار ازجاذبه های طبیعی و سفر به نواحی بکر ودست نخورده را جز یکی از برنامه های زندگی خودقرار داده است اما دردهه های اخیر افزایش میزان خسارت وصدمه به طبیعت باعث شده حساسیت به ابعاد اکولوژیکی افزایش یابدوارتباط توریسم با محیط زیست بیشتر مورد توجه حامیان طبیعت و صاحبنظران توسعه پایدار قرار بگیرد (زاهدی، ۱۳۸۵: ۱۹)کشور ایران نیز اگر چه ازنظر میراث فرهنگی وتاریخ جز۱۰ کشور اول جهان وازلحاظ تنوع زیستی دربین ۱۵ کشور اول جهان قرار دارد با این حال هنوز نتوانسته سهم قابل توجهی از صنعت گردشگری جهان را داشته باشد(رضوانی، ۱۳۸۷: ۱) ایران ازلحاظ تقسیم بندی جاذبه های طبیعی دارای ۲۳ منطقه پارک ملی، ۱۱۱ منطقه حفاظت شده ۳۵ منطقه پناهگاه حیات وحشی و۲۳ منطقه اثر طبیعی ملی می باشد(www.irandoc.org) . رشد صنعت گردشگری تاثیرات چند جانبه ای در کشورها بدنبال دارد. برقراری توازن و تعادل در وضعیت پرداختها، تنوع اقتصادی، افزایش درآمدها و ایجاد فرصت های شغلی از پیامدهای این صنعت به شمار می آید. دستیابی به رشد اقتصادی پایدار از شاخص های اصلی پیشرفت برای کشورهای در حال توسعه به شمار می آید. گردشگری بخش عمده ای از درآمد اقتصادی کشورها و ده درصد از تولید ناخالص ملی آنها را شامل می شود. رشد چشمگیر گردشگری در ۵۰ سال اخیر یکی از مهمترین پدیده های اقتصادی و اجتماعی قرن بیست و یکم محسوب می شود. افزایش شمار گردشگران خارجی از ۲۵ میلیون نفر در سال ۱۹۵۰ به ۷۶۳ میلیون نفر در سال ۲۰۰۴ نمایانگر متوسط رشد سالانه بیش از ۷ درصد در طول ۵ سال گذشته است. این صنعت همچنین تاثیر اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و زیست محیطی فزاینده ای در سطح جهانی و ملی دارد. (گلی، ۱۳۸۷)در سالهای کنونی توسعه پایدار به عنوان روشی نو مطرح شده تا جوامع بتوانند بدان وسیله درباره سطح زندگی، عدالت اجتماعی و حفظ منابع بیندیشید.اکوتوریسم یا گردشگری در طبیعت، از گونه های مهم گردشگری است که بیشترین سازگاری را با توسعه دارد. در حال حاضر اغلب کشورهای جهان در رقابتی تنگاتنگ و نزدیک، در پی بهره گیری از توانمندیهای کشور خود هستند تا بتوانند سهم بیشتری از درآمد ناشی از صنعت و توریسم را به خود اختصاص دهند و با ساده ترین شکل ممکن به اشتغال زایی بپردازند. (مولایی هشتجین و خوشنود،۱۳۸۶: ۱). کشور ما با برخورداری از انواع مختلف جاذبه های گردشگری، تاکنون نتوانسته اند از این مزیت به خوبی استفاده کنند. با وجودی که مناطق طبیعی کشور می تواند یکی از جاذبه های ارزشمند برای جذب گردشگران داخلی و خارجی به شمار آید. اما برنامه ریزی برای استفاده از این شرایط هنوز در ابتدای راه است و کار مهم و اساسی برای بهره برداری از جاذبه های طبیعی صورت نگرفته است. ایران سالانه حدود یک میلیارد دلار بابت مسافرت های اتباع خود پرداخت می نماید . به تعبیری هر خانواده ایرانی که به طور متوسط تولید ۵ عضو دارد، سالانه ۸۵ دلار از سهم تولید ملی خود را بابت رونق این بخش به بازار جهانی توریسم می پردازد، بدون آنکه از این بازار سهمی برده باشد. (ظهوریان و امیری، ۱۳۸۴: ۴۲۶) ، این مسئله ضرورت توجه به موانع و چالش های توسعه اکوتوریسم را در کشور مطرح می نماید. ضمن اینکه ایران دارای فرصت های بی نظیری است که می تواند از آنها در راستای توسعه اکوتوریسم خود بهره گیرد.