بازشناسی فنون تاریخی ساخت بانگاه ویژه به بافت تاریخی قصبه گناباد

معماران توانمند گذشته های دور، با تکیه بر دانش و تجربه آثار بسیار زیبا و ارزشمند دراقلیم و بومهای مختلفی خلق کرده اند و به فرا خور نوع آب و هوا و تکیه بر مصالح بوم آورد، آثار هنری زیبایی از خود برجای گذاشته اند. در اقلیم گرم و خشک بیابانی دست هنرمند و ذهن خلاق و پشتکاربی بدیل آنها باعث خلق آثار ارزشمند و قابل توجهی شده است. در خطه خراسان و در جنوبی ترین بخشهای خراسان رضوی امروز، شهری به قدمت تاریخ پر فروغ ما قرار دارد که ریشه های پدران هخامنشیما در عمق کویر آن محکم و استوار مانده است. قنات تاریخی قصبه که شهرت جهانی دارد و از دوره هخامنشیان به جا مانده و طولانی ترین قنات جهان است در این شهر واقع شده است.قصبه همان هسته اولیه شهر کهن گناباد در سالهای دور شاهد هنر نمایی معماران توانمند این مرز و بوم بوده است. در دوره خوارزمشاهیان دستان توانمند معماران قرن 5و 0 هجری قمری به خلق اثر ارزشمند مسجد جامع شده اند که جزء معدود مساجد دو ایوانی با آجر کاریهای بسیار زیباوتزیینات بی بدیل است.در سده های بعد و در دوره پر فروغ معماری ایران یعنی صفویه، آفتاب علم و دانش از این کویر همیشه زنده تابیدن گرفت و این بار مدرسه نجومیه، محل تحصیل دانشمندان علم نجوم آن دوره ساخته شد و در مجاورت آن در همان دوره آب انبار زیبای صفوی هم بناشد.در دوره های بعد یعنی قاجاری و پهلوی ساخت و سازها در این بافت ارزشمند ادامه یافت و این بار خانه های اشرافی و زیبایی با عناصر تزئینی وسازه ای خاص کویر همچون بادگیر و ایوان و هشتی و سقفهای زیبا چهارگرده پوش با مصالح بومی منطقه ساخته شد که از آن جمله می توان به خانه های چون: جعفریان مهدوی و شهیدی اشاره کرد. -در تین پژوهش سعی برآن شده است تا به بازشناسی یکی ازفنون تاریخی ساخت گنبدها، یعنی چهارگرده پوشهاپرداخته شودکه عمدتا در مناطق گرم و خشک و کویری مورد استفاده قرارمی گرفته است و به عنوان نمونه موردی بافت قصبه گناباد که هسته اولیه شهرتاریخی گناباددراستانخراسان رضوی است، مورد بررسی قرارگرفته است. در بخش اول این پژوهش به معرفی شهرگناباد وتاریخچه آن پرداخته شده است، در بخش دوم پیشینه ساخت گوشه سازیها و انواع آنها معرفیگردیده است، دربخش سوم گوشه سازی چهارگرده پوش که محور اصلی این مقاله ونمونه های تاریخی آن در بناهای شاخص ادوارتاریخی مختلفبررسی شده است، در بخش چهارم به معرفی فنون ساخت ونحوه اجراچهارگرده پوشها پرداخته شده است ودر نهایت در بخش پنجم نمونه های این نوع خاص گوشه سازیدر بافت قصبه گنابادموردشناسایی وتحلیل قرارگرفته است