بررسی اثر تاریخ کاشت و زمان قطع آبیاری بر روی خصوصیات مرفولوژیک و شاخص های زودرسی پنبه

به منظور بررسی زمان قطع آبیاری و تاریخ کاشت بر خصوصیات مرفولوژیک و شاخص های زودرسی پنبه (Gossypium hirsutum) رقم ورامین آزمایشی در سال های ١٣٧٨ و ١٣٨٠ در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تربت جام به صورت کرت های خرد شده در قالب آماری بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار اجرا شد . کرت های اصلی به سه زمان قطع آبیاری (قطع آبیاری در هنگام توقف رشد، ٢ و ٤ هفته پس از آن) و کرت های فرعی به سه تاریخ کاشت (10، 20، 30 اردیبهشت ) اختصاص یافت . نتایج نشان داد که تاخیر در کاشت باعث تشکیل اولین شاخه زایشی در گره پایین تری در طول ساقه اصلی گیاهان می شود که در نتیجه آن گیاهان رشد زایشی خود را زودتر آغاز می کنند و سریعتر به مرحله توقف رشد میرسند. به طوریکه در تاریخ کاشت اول اولین شاخه زایشی در گره دهم و درتاریخ کاشت سوم در گره نهم تشکیل گردید . تاخیر در کاشت موجب کاهش قطر ساقه، کاهش تعداد گره و کاهش تعداد شاخه رویشی گیاه گردید . ولی ارتفاع گیاه تحت تاثیر قرار نگرفت . کوتاه شدن فصل رویشی و به خصوص دوره رشد رویشی در کاشت های دیرتر سبب شد تا گیاهان این تاریخ های کاشت برای جبران کوتاهی فصل در طی رشد رویشی سهم بیشتری از کربوهیدرات های تولیدی را به تولید سطح فتوسنتز کننده اختصاص دهند. همبستگی مثبت بین قطر ساقه با سایر خصوصیات رشد رویشی بخصوص ارتفاع (0/7=R) و تعداد گره (0/79=R) نیز نشانگر اختصاص کمتر مواد رشد ساقه توسط گیاهان کاشت های دیرتر است . ت أخیر در کاشت بر روی تاریخ ٦٥ درصد (زمانی که ٦٥ درصد الیاف در غوزه های باز واقع بوده و در این موقع پنبه آماده برگ ریزی درنظر گرفته می شود ) اثر معنی داری داشت . به طوریکه گیاهان تاریخ کاشت اول پس از ١٥٠ روز و در کاشت های دوم و سوم به ترتیب ١٤٢ و ١٣٤ روز پس از کاشت به این مرحله رسیدند. قطع آبیاری نیز بر روی تاریخ ٦٥ درصد اثر معنی داری داشت . هر چه زمان قطع آبیاری به تاخیر افتاد به علت فراهم بودن شرایط مطلوب طول دوره غوزه دهی طولانی تر شد و بالطبع زمان شکوفا شدن غوزه به تعویق افتاد. همچنین همبستگی بالایی بین تاریخ ٦٥ درصد با اندازه غوزه 0/92=R نشان می دهد. که افزایش اندازه غوزه همراه با به تعویق افتادن ش کوفایی آن ها بوده است . از طرف دیگر به تعویق افتادن تاریخ کاشت و تسریع در قطع آبیاری سبب جلو افتادن تاریخ ٦٥ درصد و زودرسی بیشتر محصول شد . بطوریکه اولین قطع آبیاری در سومینتاریخ کاشت زودرس ترین تیمار بود . درصد وش چین های اول و دوم نیر تحت تاثیر تیمار های آزمایشی قرار گرفت . به طوریکه تاریخ های کاشت اول و سوم با مقادیر 41/7 و 22/5 درصد به ترتیب بیشترین و کمترین درصد وش را در چین های اول و دوم داشتند و از سوی دیگر تیمار دیگر قطع آبیاری زودتر با 51/5 درصد نسبت به زمان قطع آبیاری دیرتر با 17/9 درصد برتری فاحشی را نشان داد.

Keywords:

پنبه , تاریخ کاشت , شاخص زودرسی