بررسی تنوع ژنتیکی و مکانیزم بیماریزایی باکتری (Xanthomonas citri subsp. citri (Xcici عامل شانکر باکتریایی مرکبات به لحاظ الزامات پدافندی در برابر تهدیدات بیولوژیک احتمالی

شانکر آسیایی از جمله بیماری های مهم مرکبات در جهان به شمار می رود که خسارت شدیدی بر تولید مرکبات وارد می سازد. در ایران نیز این بیماری از بیماریهای قرنطینه ای محسوب شده که در کنار جاروک لیموترش و ویروس تریستزا، سهم مهمی در کاهش کیفیت و کمیت محصول مرکبات ایفا می کند. باکتری عامل این بیماری (Xanthomonas citri subsp. citri (Xcici بر اساس دامنه میزبانی ، با دو پاتوتیپ مشخص شده است: پاتوتیپ A که قادر به ایجاد علائم بیماری روی کلیه واریته های مرکبات می باشد و پاتوتیپ *A که از نواحی مختلف آسیا و ایران معرفی شده و دارای دامنه میزبانی محدود به لیمو ترش است. در این تحقیق 139 جدایه عامل شانکر باکتریایی جدا شده از درختان لیموترش آلوده از استانهای هرمزگان، سیسستان و بلوچستان، فارس و کرمان به علاوه یک جدایه استاندارداز کلکسیون جهانی بر اساس الگوی حاصل از نشانگر rep-PCR جهت بررسی تنوع ژنتیکی مورد مطالعه قرار گرفتند.همچنین جهت بررسی برهمکنش میزبان-باکتری، بیان 16 ژن کاندیدا که در استفرار سیستم ترشحی تیپ (T3SS: Type III Secretion System) III و در بیماری زایی Xanthomonas citri subsp. citri نقش دارند در شرایط درون گیاهی و با استفاده از آنالیزهای RT-PCR و Real-Time -PCR مورد مطالعه قرار گرفت که نتایج بیانگر وجود تفاوت دربیان برخی از ژنها در جدایه ایرانی مورد مطالعه، نسبت به جدایه استاندارد می باشد. بر اساس نتایج حاصل از آزمون rep-PCR نیز، تنوع ژنتیکی قابل ملاحظه ای در بین سویه های ایرانی، به خصوص در منطقه سیستان و بلوچستان وجود دارد. همچنین آزمون های بیماریزایی انجام گرفته و مشاهدات میدانی اخیر، وجود جدایه هایی با دامنه میزبانی وسیع تر از لیموترش را در ای ران تایید می کنند. بنابراین نتایج، نه تنها لیموترش بلکه سایر گونه های مرکبات ایران در صورت شرایط مساعد محیطی در معرض خطر شیوع وسیع این بیماری می باشند و رعایت نشدن مسایل قرنطینه ای به راحتی می تواند شیوع این بیماری را به مناطق شمالی کشور، که تاکنون گزارشی از آلودگی از آنها دریافت نگردیده است، را در پی داشته باشد.