مقایسه شیوه سنتی استخراج صمغ سقز از درختان پسته وحشی Pistacia atlantica با شیوه های غلمی صمغ گیری از سوزنی برگان

بنه یا پسته وحشی با نام علمی Pistacia atlantica درختی از خانواده Anacardiaceae و جنس پسته (Pistacia) می باشد. درخت بنه از نادرترین نباتات است که متنوع ترین محصولات را تولید می کند این محصولات عبارت از: میوه بنه، مستکی، برگ بنه، گال، و صمغ سقز می باشد در منابع علمی صمغ سقز را به این صورت تعریف می کنند: سقز الئورزینی است متشکل از 70 درصد ماده رزینی و 25 درصد روغن پر ارزش تربانتین. انچه در مورد اصول کلی رزین گیری و صنغ گیری از درختان به روش علمی با تاکید به حفظ حیات درخت ارائه گردیده در مورد رزین گیری از درختان سوزنی برگ معمول و مرسوم است. سه شیوه صمغ گیری: روش آمریکایی، شیوه جدید Acid post و روش ونینگ می باشد شیوه شیارهای مورب که در ایران به شیوه آمریکایی شهرت یافته است در بهره برداری سقز در ایران طراحی و طی مقاله ای منتشر و اساس ترویج آن نهاده شد. قابلیت آن نخست به دلیل پایین بودن میزان تولید از نظر بهره برداری (میانگین 250 گرم از هر درخت) و دوم به علت عدم ترمیم دلخواه و گاهی خشک شدن پوست در حد فاصل شیارهای مورب که به واسطه قطع رابطه آوندی در برش های مکرر پدید آمده بود از نظر کارشناسان صاحب نظر مورد تردید قرار گرفت. روش های علمی سقزگیری بر اساس صمغ گیری از درختان سوزنی برگ و رزین دار، جنگلکاری های گسترده و کشت مجتمع درختان تدوین گردیده است ولی استقرار درختان بنه در فراز و نشیب کوهستان ها و پراکنش تنک آنها و عدم بازده ای مناسب اقتصادی و بالا رفتن هزینه ها مانع اجرای روش پیشنهادی است.

Keywords:

پسته وحشی , سقز , تربانتین , رزین گیری