یادمان زلزله مخرب 17 اردیبهشت 1309 سلماس با بزرگی 7,2

1930 م ) 6 مه )( سلماس ): روزسه شنبه 16 اردیبهشت 1309 ه . ش . زلزله ای که بزرگی آنرا M = 5/5 درجه برآورد کرده اند سلماس را در ساعت 10 صبح تکان داده و باعث خرابی چند دکان و خانه شده تقریباً پانزده نفر تلف شدند و قسمتی از اهالی شهر را تخلیه کردند . روستاهای هفتوان ، کوچه میش ، و کلشان تخریب شدند در هفتوان ، چند خان به کلی فرو ریخته و یک زن با یک کودک زیر آوار ماندند در کوچه میش و کلشان تقریباً تمام خانه ها تخریب و در هر کدام یک نفر کشته شدند . در روستاهای دیگر سلماس آسیب ها کمتر بود مثلاً در کهنه شهر ، پته وئر ) ) Pata ver سارنا ، پیه جوک ) ) Payajuk چند خانه فرو ریخت و بیشتر آنها ترک خوردند در دیگر روستاها نظیر ملحم ، اؤله ، خسروا ، دیریش و مغانجوق بیشتر خانه ها ترک خوردند . کمی دورتر از رو مرکز زلزله که آن را بربریان (1977) و بولتن مؤسسه ژئو فیزیک 38/15 درجه شمالی و 44/75 درجه شرقی ( منطقه تمر ، شورگل ) برآورد کرده اند . در روستاهای حبشی ، اختاخانا ، یوشانلو ، عیان ،و سنجی تنها چند دیوار ترک خوردند . این زلزله که در حقیقت پیش زلزلۀ اصلی زلزله مهیب سلماس بود این اثر را داشت تا به مردم سلماس و روستاهای اطراف هشدار ترک خانه ها را بدهد و بدینسان جان خود را از زلزله های احتمالی نجات دهند در این میان نقش فرمانده سربازخانه سلماس چشمگیر بود . فرمانده پادگان سلماس ضمن هشدار به مردم سلماس ار بابت نخوابیدن در زیر سقف سنگین خانه ها تمام سربازان پادگان سلماس را به حالت آماده باش در خارج پادگان نگه داشته بود که آمادگی و کمک این سربازان در فردای آن زلزله تحسین برانگیز بود . این زلزله در بولتن مهم زلزله نگاری جهان درساعت هفت و سه دقیقه و بیست و دو ثانیه به وقت جهانی و حدود ساعت ده صبح به وقت محلی ثبت شده است . پانزده ساعت بعد در نیمه شب همان روز زلزله ای باقدرت خیلی بیشتر از اثر این زلزله ، سلماس را بکلی تخریب کرد .