سیر تحول مفهوم آموزش در مسجد- مدرسه و تجلی آن در معماری اسلامی پیش از اسلام تا قاجار

از همان سالهای آغازین اسلام پیوند بنیادین مسجد و مدرسه، در عبادت و آموزش و پرورش آنچنان عمیق و مستحکم می گردد، که عمدتا دو واژه مدرسه و مسجد به صورت مترادف به کار می رود. مسجد کانون عبادت، مرکزیت علمی می یابد و مدرسه، پایگاه علم ودانش دارای مسجدی می شود که متعلمان در آن نماز جماعت برپا می دارند. تاثیر فرهنگ اسلامی در تاسیس و گسترش مراکز علمی به گونه ای بوده است که در ساختمان و معماری اولین مدارسی که برای آموزش علوم مختلف بنا می شود، از نقش و معماری اسلامی و معماری خاص مساجد، الهام گرفته می شود. امروزه قرابت و نزدیکی و این همانی مسجد ومدرسه را می توان در گوشه و کنار کشورهای اسلامی بخصوص ایران مشاهده کرد. در طول گذشت ایام مساجد و مدارس با کاربردی یکسان و موثر سهمی بسزا در نشر و ترویجمبانی قرآن و اسلام دارا می شوند . هدف این مقاله، بررسی سیر تحول تاریخی و آموزشی مسجد-مدرسه، در دوره های مختلف و تجلی آن در معماری اسلامی بوده است. روش تحقیق مورد استفاده تفسیری-تاریخی بوده است و گردآوری مطالب بر مبنای مطالعات کتابخانه ای و منابع اسنادی است. در پایان، سیر تحول و چگونگی ارتباط مسجد مدرسه، نحوه آموزش در اسلام و به طور خلاصه ویژگی های معماری مسجد-مدرسه بررسی شده است.

Keywords:

مسجد - مدرسه , عبادت , آموزش , معماری اسلامی