سد سازی و عوارض زیست محیطی آن

کنترل سیلاب و ذخیره آب جهت تأمین آب در خشکسالی از جمله فواید سد سازی می باشد. تدوین یک نظام مدیریتی جهت بهره برداری بهینه از آب از اثرات مخرب پروژه های عظیم سدسازی به نحو چشمگیری می کاهد. تهدیدات فراوانی کاربری های پایین دست سد را تحت تأثیر قرار داده که عواقب جبران ناپذیری را در زمان حال و اینده در پی دارد. از عمده ترین مشکلات در سد سازی ایران استفاده از آمار هیدرولوژی دراز مدت (بیش از 30 سال) می باشد که با توجه به تغییر عمده شرایط اقلیم در زمان حال بعضاً برنامه ریزی مدیریت منابع آب را با مشکل مواجه و توجیه اقتصادی ساخت سد را بر خلاف واقع مثبت ارزیابی می نماید. مشکلاتی از قبیل فرسایش خاک و پرشدن دریاچه پشت سد از رسوبات، افزایش شوری اب به دلیل انحلال املاح موجود در سازندهای حاوی نمکهای معدنی، افزایش فشار هیدرولیکی و بالا رفتن سطح ایستایی آبهای زیرزمینی در پایین دست سد که در برخی موارد موجب شور شدن اراضی کشاورزی منطقه می گردد از عوارض عدم توجه به مسائل زیست محیطی از جمله ارزیابی زیست محیطی استراتژیک (SEA) می باشد. تهدید یا نابودی گونه های گیاهی و جانوری در پایین دست رودخانه یکی دیگر از عوارض مدیریت غیر اصولی در مرحله ساخت و بهره برداری از سد می باشد. بنابراین به منظور بهره برداری مبتنی بر اصول توسعه پایدار در صنعت سد سازی ضروری است در کلیه مراحل مطالعات اولیه و اجرای پروژه پیش از هر اقدامی اثرات مثبت و منفی وارده بر محیط زیست منطقه بررسی و در صورت تأیید ساخت سد توسط مراجع ذیصلاح، برنامه مدیریت زیست محیطی سد به منظور کاهش اثرات مخرب طرح با دقت طراحی و در مرحله عمل بطور کامل به اجرا درآید.

سد سازی و عوارض زیست محیطی آن Keywords:

سد , محیط زیست , توسعه پایدار , کاربری های پایین دست , سازمان محیط زیست , مرکز تحقیقات زیست محیطی , دفتر آب و خاک