بررسی خصوصیات مورفولوژی و تعیین سطح هاپلوئیدی نوروزک (Salvia leriifolia Benth.) در ایران

نوروزک با نام علمی Salvia leriifolia Benth. گیاه دارویی ارزشمندی است که اندمیک ایران و افغانستان میباشد. از سرشاخه های گلدار این گیاه برای درمان سرماخوردگی، برونشیت، سل، تاخیر در قاعدگی استفاده میکنند. در این تحقیق به منظور ارزیابی صفات مورفولوژیکی و تعیین سطح هاپلوئیدی نوروزک، گیاه کامل و بذر در مرحله گلدهی و بذر دهی در تابستان 1389 از شهرستان قاین (استان خراسان جنوبی) جمع آوری شد. سپس 25 صفت مورفولوژیکی این گیاه با استفاده از نمونه های هرباریومی مورد ارزیابی قرار گرفت همچنین جهت مطالعه سطح هاپلوئیدی گیاه، بذرها پس از جوانه زنی در پتری دیش، نوک ریشه ها در اندازه 1/5 - 0/5 سانتی متری بین ساعات 10/5 - 9 بریده شدند و سپس نمونه ها در تثبیت کننده کارنوی 1 به مدت 24 ساعت در یجچال نگهداری شده و جهت رنگ آمیزی آنها از رنگ استو ارسین استفاده گردید. در هر جمعیت حداقل 10 سلول متافازی بررسی شد و ضمن شمارش تعداد کروموزومها، سطح پلوئیدی آنها مشخص گردید. نتایج نشان داد مهم ترین صفات اقتصادی گیاه نوروزک از قبیل ارتفاع گیاه، ارتفاع ساقه گلدار و طول و عرض برگ به ترتیب 22/5، 19/5، 21/1 و 7/3 سانتیمتر می باشد. بعد از مشاهده میکروسکوپی 10 سلول در مرحله متافازی مشخص شد تعداد کروموزوم پایه در نوروزک 11 عدد بوده و همچنین سطح کروموزومی نوروزک دیپلوئید بوده و عدد کروموزمی آنها 22 = 2n = 2x می باشد.