مقایسه تطبیقی ویژگی های محلی مساجد شیراز و اصفهان در دوره قاجاریه

رویکرد اصلی در این مقاله، استخراج زمینه های الگوهای به کار رفته در طراحی معماری مساجد دوره قاجاریه در شیرازمی باشد. بدین منظور با مقایسه تطبیقی سه بنای شاخص این دوره در شیراز- مسجد مشیر، مسجد نصیرالملک و حسینیه قوام- با مسجد وکیل نمونه بارز معماری مسجد در دوره زندیه، چگونگی تاثیرپذیری سبک هنری این دوره، از معماری دوره زندیه مشخص شد. هم چنین یکی دیگر از عوامل اجتناب ناپذیر و موثر بر چگونگی معماری و ساخت بنا در تمام ادوار تاریخی و نیز اکنون ویژگی های محلی می باشد که به منظور شناخت آن در معماری مساجد این دوره در شیراز مقایسه ای با سه مسجد قاجاری اصفهان - مسجد سید، مسجد رحیم خان و مسجدرکن الملک- صورت پذیرفت. در این مقاله در حالی که هر بنا به صورت یک اثر هنری واحد قلمداد گردیده که بیان کننده تصمیم و سلیقه معمار و سازندگان آن است، تلاش شده تا تاثیر ملاحظات عملکردی، فرهنگی، سیاسی، حوادث تاریخی، شیوه های محلی، الگوهای طراحی و عواملی که در سطوح مختلف در شکل گیری معماری این بناها موثر بوده اند نشان داده شود. روش تحقیق در این مقاله کیفی و با رویکردی توصیفی- تحلیلی به موضوع بوده است. از مطالعه منابع اسنادی و پژوهش های میدانی نتایجی بدست آمد که حاکی از این بود که با آن که ردپای تقلید در معماری این دوره عیان است این معماری به هیچ شیوه معماری دیگر مشابهت تام وتمام ندارد.

Keywords:

الگوی معماری , مساجد شیراز , مساجد اصفهان , قاجاریه