ارزیابی سلسله مراتب فضایی و نحوه ی دسترسی به بنا های آرامگاهی با استفاده از مقایسه ی تطبیقی نمونه موردی آرامگاه حافظ و سعدی

از نمونه های مؤثر در شکوه و زیبایی معماری ایران پرداختن به ساخت آرامگاه هاست به ویژه ساخت آرامگاه عارف بزرگ و شاعر نامدارخواجه شمس الدین محمد حافظ شیرازی که در دوران پهلوی اول به تجدید بنای این مقبره گماشتند و ساخت آرامگاه شاعر بزرگ شیخ مشرف الدین مصلح بن عبدالله شیرازی متخلص به سعدی در دوران پهلوی دوم است. حس سلسله مراتب در نمود مفهومی معماری، بسیار سهیم است. خواه به مثابه تحلیل ساختمان های موجود وخواه تأمل بر طرح در حال پیدایش. سلسله مراتب تلویحا در بر دارنده ی عناصر اولیه وثانویه است. در واقع نوعی رابطه ی وابستگی بین این عناصر وجوددارد؛ بدین ترتیب که یک یا چند عنصر، بر عناصر دیگر مسلط اند. در بین این عناصر پدیده های مشابهی می تواند به وقوع بپوندد: مثلا با معطوف ساختن توجه بر یک عنصر خاص این عنصر می تواند حکم عنصر اولیه را بیابد و سپس عناصر ثانویه از همین راه کشف گردند. بررسی، مطالعه و مقایسه در طراحی این دومقبره می تواند باعث بازشناسی هویت، زیبایی و شناخت بیشتر این دو بنا شود. وضوح و قدرت مفهومی معمولا نقش مهمی در تجربه فضایی و نحوه ی استفاده از ساختمان داردهدف از پژوهش حاضر بررسی، مطالعه و مقایسه دو بنای آرامگاهی حاقظ و سعدی می باشد تا از آن رهگذر زمینه ی بازشناسیفراهم گردد. با توجه به خلاء نسبی علمی-تحقیقاتی در رابطه با معماری آرامگاه های تاریخی کشورمان بخصوص در بحث زیبایی شناسی، سلسله مراتب فضایی و نحوه ی دسترسی به بناهای آرامگاهی. پژوهش حاضر با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و با مطالعه تاریخی و پیمایشی به صورت مشاهده مستقیم با هدف ارزیابی کالبدی و انجام تحقیقات کتابخانه ای در عرصه آرایه های زیبایی شناسی و تفاوت ها و شباهت های موجود، در این دو بنای آرامگاهی و بررسی میدانی و مشاهده دقیق، کلیه اصول و معیارهای استفاده شده در طراحی بناها مورد ارزیابی و تدقیق قرار گر فته است. نتایج حاصل ازتحقیق حاکی از آن است که در طراحی آرامگاه حافظ تا حد زیادی عناضر زیبایی شناسی رعایت شده با توجه به جدول شماره 1 و امتیاز دهی به آن چنانبه نظر می رسد که در آرامگاه حافظ سلسله مراتب فضایی این بنا نظامندتر و فکر شده تر بوده است شاید می توان به این مهم پی برد که این دلایل باعث شده که آرامگاه حافظ به مراتب بیشتر از آرامگاه سعدی مورد علاقه بازدید کنندگان باشد

Keywords:

شناخت فضا , سیر بازدید در آرامگاه , سلسله مراتب , چیدمان فضا , عناصر زیبایی شناختی