سلامت الکترونیک و بررسی نقش فناوری اطلاعات و ارتباطات در توسعه بهداشت و درمان

امروزه متخصصین علوم مدیریت و صنایع، فناوری اطلاعات و ارتباطات ) ) ICT را طیف گسترده ای از واژه ها، مفاهیم و تفاسیری میدانند که بطور مستقیم یا غیرمستقیم به این فناوری مرتبط است . همانگونه که از عبارت مربوطه پیداست تمامی فناوری های تسهیل کننده فرآیندهای سازمانی و ارتباطات که به نوعی مبتنی بر استراتژیها یا سیستم های الکترونیک هستند در این طیف قرار دارند . همچنین از این فناوری به عنوان ابزار و مکانیسم تغییر ) ) change و انتقال خدمات اطلاعاتی ( داده ) ) Data ، اطلاعات ) ) Information ، دانش (Knowledge )و دانایی Wisdom تعبیر می گردد . بدیهی است اگر به گذشته بنگ ریم در می یابیم که انسان از اوان خلقت تا کنون به نوعی از فناوری های اطلاعاتی و ارتباطاتی بهره جسته است لیکن مفهوم و مکانیسم عمل آنچه که سازمان های امروزی به آن تجهیز شده اند با مفهوم و مکانیسم فناوری اولیه بسیار متفاوت است . تنوع و توسعه ) ) development در فن اوری اطلاعات و ارتباطات از اواخر قرن بیستم شروع شد . پیشرفت سریع فناوری، فرآیندها ) ) process و ارتباطات نیروی انسانی را نیز تغییر داده است . در دهه 1990 همگام با توسعه اینترنت این فرضیه مطرح شد که فناوری اطلاعات و ارتباطات ابزاری برای از بین بردن شکاف ) ) gap بین کشورهای در حال توسعه ) ) Developing Countries و توسعه یافته ) ) Developed Countries از طریق حرکت از اقتصاد صنعتیindustrial based economy به سمت اقتصاد اطلاعاتی information based ، economy است و امروزه این فرضیه اثبات شده است . بخش سلامت نیز استراتژیستها و سیاستگذار ان با بهره گیری از قابلیتهای گوناگون تجارت الکترونیک e-Commerce و فناوری اطلاعات Information Technology فرآیندهای طرح ریزی، ارائه و ارزیابی مراقبتهای سلامتی را اثر بخش تر و کارآتر مینمایند . بدین دلیل است که موضوع گسترش حوزه عملیات استراتژی تجارت الکترونیک و کاربرد آن در بخش سلامت بمنظور تدارک و ارائه مراقبتهای بهداشتی و درمانی در دو دهه اخیر در اولویت برنامه های کلان توسعه در کشورهای مختلف جهان قرار گرفته است . بهره وری ) ) productivity ، اثربخشی ) ) effectiveness و کارایی ) ) effectiveness ، اهمیت س یستمهای اطلاعاتی ) ) information systems و مکانیسم عمل آنها در سازمان از جمله مباحثی است که در بخش اول این مقاله مورد بحث قرار می گیرند . سپس مفهوم سلامت و سلامت الکترونیک و چالشها و اصول اخلاقی code of ethics حاکم بر این فناوری بیان میشوند . در بخش دیگر منافع کمی و کیفی پیاده سازی استراتژی تجارت الکترونیک در بخش سلامت بررسی شده و یکی از مکانیسمهای موفق تحلیل هزینه - کارآیی cost benefit analysisنظام الکترونیک سلامت electronic health system ذکر میشود . در قسمت پایانی این مقاله نیز توصیه هایی در راستای توسعه سلامت الکترونیک ) ) e-Health ارائه می گردد