اعمال نامقدس در شاهىامه فردوسی

عناصر و پدیده های مقدس و نامقدس پیوندی تنگاتنگ با هم دارند و برای شناخت نامقدس باید مفهوم مقدس و چارچوب آن دریافته شود. با وجود اینکه بخشی از شاهنامه تاریخ شاهان ساسانی است ولی خواسته یا ناخواسته برخی از باورهای زرتشتی و از جمله مقدسات و نامقدسات آن در شاهنامه بازتاب یافته است. در دین زرتشت خداوند اهورامزداست و هر چیزی که داده اوست مقدس است و برعکس عناصر و پدیده ها و اعمالی که آفریده اهریمن است و در تضاد با اهورامزدا و یا ویران کننده اهداف اوست نامقدس به شمار می آید. برخی از این اعمال نامقدس عبارتند از شاه کشی، برون همسری، جادوگری و داشتن حرص و آز، نامقدس بودن شاه کشی و عاقبت بد آن در هر سه بخش اساطیری، پهلوانی و تاریخی شاهنامه به یک شکل انعکاس یافته است. در مورد برون همسری باید گفت برون همسری زنان در فرهنگ ایرانی کاری ناپسند بوده و برون همسری مردان نیز با وجود نداشتن ایراد پایان خوشی نداشته و به فاجعه ختم شده است. با وجود آنکه جادو انواع مختلفی دارد ولی چون آئین زرتشتی با جادو سخت مخالف است؛ در شاهنامه نیز بدون توجه به سودرسانی و یا زیانمندی جادو، هر شکلی از آن پلید و اهریمنی دانسته شده است. چهارمین عمل نامقدس یعنی آز در شاهنامه و در باور ایرانیان، سرچشمه همه بدخویی ها دانسته شده است و آنچنان که در شاهنامه آمده هیچکدام از پهلوانان شاهنامه اسیر آز نیستند.

Keywords:

نامقدس , شاهنامه , شاه کشی , برون همسری , آز