هدف تحقیق حاضر مقایسه یادگیری ارادی با یادگیری اتفاقی است،غرض آن است که ببینیم آیا یادگیری توام با قصد و انگیزه قبلی بازده بهتری دارد یا یادگیری بدون قصد و انگیزه قبلی،برای این منظور 150 نفر از دانشجویان رشته روانشناسی دانشگاه آزاد کوهدشت را در یک موقعیت ارادی و دو موقعیت اتفاقی تحت آزمایش قرار دادیم،نتایج به دست آمده نشان داد که یادگیری ارادی همیشه بهتر از یادگیری اتفاقی نیست.مواردی از یادگیری اتفاقی وجود دارد که نه تنها معادل یادگیری ارادی است بلکه گاه بهتر از آن است.وسایل آزمایش فهرستی 50 کلمه ای به عنوان آزمون یادآوری،فهرستی 200 کلمه ای به عنوان آزمون بازشناسی که 50 کلمه آزمون را به طور تصادفی در بردارد. اجرای آزمایش در سه حالت مختلف انجام گرفت. یک حالت برای یادگیری ارادی و دو حالت برای یادگیری اتفاقی،برای هر یک از این حالت ها یک گروه کاملا مستقل انتخاب گردید.