نظریه فرآیندی بودن وضع و تأثیر آن در علم اصول

جایگاه بحث وضع از دیدگاه اصولیان؛ از آن جا که بحث وضع از دیدگاه اصولیان - با توجه به تعریفی که از آن کرده اند - از مبادی تصوریه علم اصول است، از این رو، از آن در مقدمات علم اصول بحث کرده اند. برای نمونه، مرحوم محقق اصفهانی مبادی تصوریه علم اصول را به دو بخش لغویه و احکامیه تقسیم کرده است و بحث وضع را از مبادی تصوریه لغویه علم اصول می داند. ایشان پس از بحث کوتاهی درباره ی وضع به تحقیق در معانی حرفیه می پردازد. مرحوم نائینی نیز در مقدمه کتاب خود ابتدا از ماهیت وضع، بدون آنکه توضیحی در مورد علت آوردن آن ارائه کند، به طور خلاصه، بحث کرده، سپس وارد اقسام وضع شده و از آن جا به بحث معانی حرفیه منتقل می شود. شاید از ظاهر این گونه چینش، این چنین فهمیده شود که کسانی چون مرحوم محقق اصفهانی و مرحوم نائینی مبحث وضع را از مبادی تصوریه ی مبحث حروف و هیأت می دانند. در توضیح این که چرا بحث وضع از مبادی تصوریه مبحث حروف و هیأت است می توان گفت : از مسائلی که در مباحث الفاظ علم اصول بحث می شود، معانی حرفیه و هیأت است. برای تصور این معانی و تحلیل آن باید به بحث از وضع عام و موضوع له خاص پرداخت و چون وضع عام و موضوع له خاص، یکی از اقسام چهارگانه وضع است، تصور آن مبتنی بر بحث وضع است، و از این رو، بحث با واسطه از مبادی تصوریه ی مبحث معانی حرفیه و هیأت است و در مقدمه ی علم اصول از آن بحث می شود.