معناشناسی متون کتیبه های محراب قدیم و جدید مسجد محدثین بابل با تاکید بر آثار معنوی کتیبه ها برای نمازگزاران

شهر بابل از شهرهای کهن و دارای سابقهی مذهبی در استان مازندران است. از جمله فضاهای مذهبی و تاریخی این شهر مسجد محدثین دارای سابقهی 333 ساله و مورد عنایات ویژهای از سوی متولیان امر و مردم محلی است.هدف از این پژوهش بررسی کتیبههای به کار رفته در دو محراب جدید و قدیم مسجد محدثین در شهر بابل و مفاهیم مستتر در آنها می- باشد. سؤالی که این مقاله به آن پاسخ داده است این که نوع تزیینات، متون و خطوطی در ساختار کتیبههای محراب قدیم و جدید مسجد محدثین چگونه بوده است و این کتیبهها چه مفهوم یا مفاهیمی را به بیننده القاء میکند؟ این مقاله تلفیقی از روش کتابخانهای و میدانی بوده و شیوه استنتاج مطالب به صورت توصیفی تحلیلی، تطبیقی می باشد که با مشاهده، -عکاسی و مصاحبه تنظیم شده است. نتیجه این که تمامی کتیبههای محراب قدیم و جدید مسجد محدثین به زبان عربی، به خط ثلث و نسخ و بامضامین آیات و سورههای قرآن، اسماءلله، نام پیامبر و امامان، کتیبه های روایی و تاریخی در لابهلای تزیینات اسلیمی و ختایی، به صورتکاشی کاری و گچ بری به تصویر درآمده است. آثار معنوی کتیبههای مسجد از دو جهت قابل توجه است یکی به لحاظ زیبایی شناختی است که جلابخش چشم خدابین و توحیدی نمازگزاران است و دیگری از جهت معناشناختی است که با آیات، ادعیه و احادیث، روان و شخصیت نمازگزارانرا از طریق توجه به مکه به صاحب کعبه منصرف میسازد. قابل توجه است که در تاریخ تزیینات معماری، همواره محراب عرصهی هنرنمایی هنرمندان در هنر اسلامی ایران بوده است و گنجینهای از هنرها و خلاقیتها را در خود جای داده است. هر چند که محراب جزیی از یک بنا محسوب میشود اما به دلیل اهمیت آن به عنوان قبلهگاه مسلمانان، میتوان بهترین هنرها و مهمترین عناصر بصری را در آن برای تأثیرات شخصیتی جای داد.

Keywords:

معناشناسی , آثار معنوی , مسجد محدثین , محراب , کتیبهها