ارزیابی حداکثر سیلاب محتمل حوضه آجی چای تبریز با استفاده ازسیستم مدل سازی هیدرولوژیکی

امروزه آب و خاک و گیاه بعنوان پایههای اساسی اقتصادی و اجتماعی و سیاسی هرکشوری از نظر تولیدات زراعی، دامی و صنعتی از اهمیت خاصی برخوردار است . نقش آنهادر شکل گیری اجتماعات و رشد تمدنهای بشری بر کسی پوشیده نیست . از آنجائیکه آبیکی از نیازهای مبرم بشر است .اما طغیان جریان آبهای کنترل نشده هر ساله باعث ویرانیآبادیها ، مرگ و میر انسانها و از بین رفتن اراضیحاصلخیز میگردد . در این راستا علم هیدرولوژی بعنوان ابزار شناخت فرآیندها در مقاطع مختلف زمانی و مکانی از نقطهنظر کمیو کیفیبه کار برده میشود. سیل یکی از بالیای طبیعی است که اغلب مناطق کشور را تحت تاثیر قرار داده و موجب وارد آمدن خسارت می گردد.برآورد سیالب طراحی یکی از اجزای مهم مطالعات هیدرولوژی، پروژه های منابع آب بویژه طرح های سدسازی است. سیالب طراحی یک سد، سیالبی است با اوج، حجم و دوره بازگشت مناسب که ایمنی سد و سازه های وابسته را طی دوره بهره برداری تضمین می نماید. در این تحقیق به منظور تخمین PMF حوضه آجی چای، از بین مدل های بارش- رواناب مدل ریاضی HMS-HEC انتخاب و استفاده گردید. بدین منظور داده های هواشناسی مربوط به 40 ایستگاه سینوپتیک، کلیماتولوژی و بارانسنجی از سازمان هواشناسی و شرکت تماب اخذ گردید و سپس به منظور برآورد حداکثر سیل محتمل حوضه، ابتدا حوضه اصلی به زیرحوضه های کوچکتر تقسیم و خصوصیات فیزیوگرافیک هر زیرحوضه تعیین شد. الگوی بارندگی مطابق الگوی تیپ II ،بارندگی 24 ساعته انتخاب گردیده و بزرگترین بارندگی 6ساعته از آن در دوره برگشت های مختلف استخراج می گردد. سپس جهت تولید هیدروگراف حداکثر سیل محتمل در دوره بازگشت های مختلف مدل HMS برای حوضه اجرا گردیده و هیدروگراف حداکثر سیل محتمل برای زیرحوضه های مختلف ترسیم گردید. همچنین مقدار حداکثر سیالب محتمل در دوره بازگشت های مختلف برای تمام زیرحوضه ها محاسبه گردید. حداکثر سیالب محتمل کل حوضه آجی چای در دوره های بازگشت های 2 ،10 ،25 ،50، 100 و 200 ساله به ترتیب 18261 ، 33073 ، 42212 ، 49207 ، 55845 و 62198 مترمکعب بر ثانیه برآورد گردید.

Keywords:

حداکثر سیل محتمل , مدل ریاضی HMS-HEC , هیدروگراف , حوضه آجی چای