نقش گیاه لگجی در کاهش فرسایش بادی و مهار ریزگردهای محلی در استان بوشهر

به منظور بهره برداری بهینه از اراضی بیابانی و کاهش ریزگردها کهامروزه یکی از دغدغه های اساسی زیست محیطی و همچنین مهار آنجزء سیاست های وزارت جهاد کشاورزی بوده است و در راستایافزایش کمی و کیفی تولید محصولات کشاورزی، حفاظت از منابعآب و خاک ، کاهش هزینه تولید و دست یابی به کشاورزی پایدار باتکیه بر حفظ محیط زیست و بازنگری عمیق، جدی و کاربردیمسئله آب و خاک لازم و ضروری است. گیاهان لگجی یکی از گیاهانپر اهمیت در اکثر مناطق جهان به شمار می رود و یکی از منابع باارزش تولیدی برای مصارف علوفه ای، دارویی، حفاظتی، زینتی وایجاد فضای سبز به شمار می رود. در این خصوص اولین قدم بررسیو مطالعه این پتانسیل است تا بتوان از این گیاهان در کشاورزیپایدار و سبز بهره گرفت. این منابع در اقتصاد کشاورزی و کشاورز ومرتع دار، جایگاه واقعی خود را پیدا نکرده است. بنابراین تمرکز وتوجه به این امر حائز اهمیت است.گیاه لگجی (.Capparis spinosa L) یکی از گونه های بومیو سازگار با مناط نیمه خشک و شرایط اکولوژیکی استان بوشهربوده که نقش بسیار مهمی در تثبیت و حفاظت خاک دارد. به منظوربررسی نقش گیاه لگجی در حفظ و پایداری خاک و مطالعه ارتباطبین متغیرهای اکولوژیکی با مناطق پراکنش این گیاه این پژوهش درقالب بلوکهای کاملا تصادفی انجام شده است. سپس از طریق روشنمونه برداری خوشه ای مرکب چند مرحله ای 3 رویشگاه در استانبوشهر انتخاب شد. برای بررسی پارامترهای پوشش گیاهی در هرمنطقه رویشگاهی از روش تصادفی سیستماتیک استفاده شد. بدین منظور در هر منطقه 3 ترانسکت 300 متری با فاصله 50 متر مستقرشد و در هر ترانسکت 10 پلات برداشت شد. نتایج نشان داد کهخصوصیات پوشش گیاهی در 3 رویشگاه، در برخی از پارامترها درسطح احتمال 0/01 و 0/05 با یکدیگر معنی دار شدند. درصد پوشش گیاه لکجی حداکثر در منطقه گندم ریز (38%) و حداقل در منطقه ابوالفیروز (3%) و در منطقه شورکی 11/2% بود. تراکم (تعداد بوته در هکتار) در رویشگاه گندم ریز بیشترین تعداد (436/7 بوته در هکتار) و کمترین مقدار در منطقه ابوالفیروز (8 بوته در هکتار) بوده است و در منطقه شورکی 112/5 بوته در هکتار محاسبه شد. از سوی دیگر بیشترین فراوانی (حضور در پلات) در منطقه گندم ریز (83/9%) و کمترین در منطقه ابوالفیروز (33/3%) است و در منطقه شورکی 63/3% است که با دقت در نتایج مذکور مشاهده شد که در منطقه گندم ریز، 3 پارامتر درصد پوشش، تراکم و فراوانی، نسبت به دیگر رویشگاه ها حداکثر است. با توجه به نتایج حاصل از بررسی وضعیت فرسایش در 3 رویشگاه مشخص شد که کمترین میزان فرسایش در منطقه گندم ریز و بیشترین میزان فرسایش در منطقه ابوالفیروز بود. در کل نتایج نشان داد که گیاه لگجی نقش بسیار مهمی در بهبود حاصلخیزی خاک دارد و همچنین نقش مؤثری در کاهش فرسایش خاک به ویژه در ماه های گرم و خشک داشته و در حفاظت خاک تأثیر بسزایی دارد و یکی از عوامل اصلی حفاظت خاک در این رویشگاه ها بوده است. شایان ذکر است که در فصل گرم و سوزاننده تابستان استان بوشهر، گیاه لگجی بخشی ازعلوفه مورد نیاز دام سبک (بز و گوسفند) را تأمین می کند.

Keywords:

لگجی , ات اکولوژی , فنولوژی , گیاه دارویی , استان بوشهر