گامی در شناخت مناره های ایران تا دوره سلجوقی نقد و بررسی دو مناره چهل دختران و برسیان

مناره های سلجوقی ایران از عناصر مهم معماری اسلامی از نظر حکمی، فرم معماری، سازه و تزئینات هستند کخه در این چهار حوزه به بررسی و تحقیق نیاز دارند. مناره به معنی جای نور و نار و در اصطلاح، بنایی بلند و گاهی اوقات باریک که در کنار مساجد و بقاع متبرکه جهت گفتن اذان، یا به عنوان میل راهنما در کنار جاده ها، مساجد، کاروانسراها، مدارس و دارالضیافه ها احداث شده است و به علت روشن نمودن چراغ یا آتش برفراز آن جهت راهنمایی در شب به مناره یا محل نور مرسوم شده است. در مناره های دوره اسلامی، سبک جدیدی در ورودی و خروجی مناره به چشم می خورد که این سبک از ایرانیان مشتق گردیده است. بنای مناره در سال های اول اسلام به صورت ساده یا مختصر زینتی همراه بود لیکن پس از تغییر و تکامل در فن ساختمان مناره زمینه مناسبی در اختیار هنرمندان و معماران جهت اعمال ذوق و سلیقه قرار گرفت. لذا نه فقط آجرکاری و تزئینات آجری، بلکه با بکارگیری اجرهای گوشه دار، مقرنس های زیبا، قطاربندی اجری، کتیبه های کوفی، انواع و اقسام خطوط و آرایش های متن کتیبه در ارائه هنر و ذوق، شهرت بسزایی یافت. این مقاله به بررسی دو مناره مهم دوره سلجوقی یعنی مناره چهل دختران و برسیان و تحلیل مقایسه ای تزئینات آجری آن ها می پردازد.

Keywords:

مناره , معماری اسلامی , چهل دختران , برسیان , سلجوقی