بررسی مشکلات و اثرات زه آب های شبکه های آبیاری و زهکشی بر کیفیت منابع آب در استان خوزستان

شرایط حساس کنونی به لحاظ کم آبی و خشکسالی جاری (سال آبی 86-87) و کاهش کیفیت منابع آب و از طرفی وابستگی بیش از 90 درصد تامین آب شرب مردم استان خوزستان به منابع آبهای جاری و بالاخص رودخانه های کارون و دز، رقابت شدید بین بخش های مختلف مصرف کنندگان آب و به خصوص بخش شرب و کشاورزی را به همراه داشته است، این موضوع باعث شد تا توجه کارشناسان و مسئولین استان به مدیریت کیفیت زه آب های کشاورزی ناشی از شبکه های مدرن آبیاری و زهکشی را در راستای حفظ کیفیت منابع آب به خود معطوف دارد. جهت نیل به اهداف فوق الذکر و همچنین اطلاع از آخرین وضعیت کمی و کیفی منابع آب سطحی استان خوزستان در شرایط خشکسالی جاری و تجزیه و تحلیل آمار و اطلاعات برداشتی، در کنار اندازه گیری صحرایی از کمیت زه آب ها همزمان اقدام به نمونه برداری جهت آنالیز و تعیین کیفیت آنها در بهار و تابستان 87 گردید. شبکه های آبیاری و زهکشی دشت های گتوند، عقیلی، دیمچه و همچنین مجتمع کشت و صنعت نیشکر کارون و هفت تپه و واحد نیشکر امام خمینی (شعیبیه) از زهکش های عمده مورد بررسی واقع در شمال استان بوده است. بر اساس اندازه گیری حجم زه آب ها و مشخصه های کیفی شامل pH، Ec، کاتیون ها، آنیون ها، DO, BPD, COD، کل کلیفرم، فکال کلیفرم و TSS، بار آلودگی محاسبه و سهم هر کدام از آنها به تفکیک در افزایش بار آلودگی معدنی (بر مبنای TDS) و آلی (بر مینای BOD و COD) به رودخانه تعیین و به لحاظ اعمال مدیریت کنترل، دفع و بهبود کیفیت زه آب ها، اولویت بندی و معرفی گردیدند. بر اساس نتایج به دست آمده زهکش های واحد کشت و صنعت نیشکر شهیبیه (ورودی به رودخانه دز)، زهکش مجتمع هفت تپه، کهنک زورآباد (ورودی به دز در منطقه دیمچه و کارون)، زهکش 2335، 2073 تن در روز نمک که به رودخانه وارد می نمایند در اولویت اول مدیریت کنترل، دفع و بهبود کیفیت زه آب ها در مناطق شمالی استان معرفی می گردند.

بررسی مشکلات و اثرات زه آب های شبکه های آبیاری و زهکشی بر کیفیت منابع آب در استان خوزستان Keywords:

مدیریت , زه آب , شبکه های آبیاری و زهکشی , آب های سطحی , بار آلودگی , کیفیت