بررسی عقل و نفس از دیدگاه افلاطون و مقایسه با نظریات سقراط و ارسطو

افلاطون اولین کسی بود که نفس را از هر جهت غیرجسمانی دانست و هرگونه نظری که با ملاحظه آن بتوان نفس را به عنصری از عناصر تاویل نموده و از این راه جنبه روحانی و متافیزیکی نفس را کنار نمود و در فلسه خود مردود دانست توجهافلاطون به بسیط بودن نفس، عدم ترکیب و عدم امتداد آن به لحاظ برخوداری از قوه تذکار، باعث شد که وی وجود آن را مقدم بر حیات جسمانی فعل او بشمار آورد و حیات نفسانی را مستقل از حیات جسمانی بداند. نفس هرگاه فیض عقل را دریابد و به تبعیت از آن فظایلش به کمال برسد، افعالش از افعال عقل حکایت می کند و زمانیفضایل او کامل می شود که ذات خود را بشناسد و به حقیقت جوهر خویش آگاه شود، و در این حالت است که احوال و رموز عالم برای نفس مکشوف می شود. چیزی که واضح است این است که خداوند انسان را به بهترین صورت خلق کرده است، بهنحوی که نشان دهنده صورت الهی باشد. پس آن چه بطور خالصه درباره روانشناسی افلاطون می توان گفت این است که عقیده او درباره بساطت نفس تغییر یافته ولیکن درباره بقای نفس ناطقه و دوگانگی نفس و بدن و تقدم نفس بر بدن همچنانثابت و پایدار مانده است پس اگر عقل فعال را عقل مطلقی بدانیم که با معقولات مطلقه اتحاد دارد و مبدا بشماریم که معقولات بالقوه را یکجا و با یک عمل فعلیت می بخشد. مشرب ارسطو مطابق مذهب افلاطون و یا بسیار نزدیک به آن خواهد بود.

Keywords:

جان , روح , نفس , طبیعت گرایی و حس گرایی , تربیت عقلانی , ایده نیک