جستاری بر تزیینات وابسته به معماری در مقبره شیخ رشیدالدین محمد بیدوازی (اسفراین، خراسان شمالی)

استان خراسان شمالی که در شمال خراسان بزرگ واقع است از جمله سرزمین هایی محسوب می شود که مهدفرهنگ و تمدن اسلامی- ایرانی در طول تاریخ بوده است. بزرگان و عارفانی چون قوام الحکماء، سعدالدین محمدبن شیخ علی بیدوازی، رشیدالدین محمد بیدوازی و بسیاری علمای دیگر را میتوان از اندیشمندان و عارفان این خطه به شمارآورد. بنابر سنت ایرانیان مسلمان که مقبرهسازی نشانی از بزرگداشت علماء پس از فوت ایشان میباشد، برخی از دراویشنیز در محل خانقاه خود مدفون می گشته اند. از آن جمله شیخ رشیدالدین محمد بیدوازی است. وی از نوادگان امام احمدغزالی و بیست و دومین قطب از اقطاب سلسله ذهبیه در قرن نهم هجری میباشد. مقبره این عارف در روستای بیدواز ازتوابع شهرستان اسفراین استان خراسان شمالی تجلیگر سنت های معماری و تزیینات وابسته ی آن در این خطه است.این پژوهش با هدف شناخت انواع هنرها و آرایه های به کار گرفته شده در ساخت بنا و تزیین مقبره شیخ محمد بیدوازیانجام یافته است. تحقیق حاضر به شیوه میدانی- کتابخانه ای و با روش توصیفی- تحلیلی انجام یافته است. این نکته که کدام هنرها و چه نوع نقش و تزییناتی در آن به کار رفته است پرسشهایی است که این پژوهش به دنبال آن بوده است.طی بررسی های به عمل آمده مقبره عارف بیدوازی متاثر از اصول سبک آذری در معماری است. هنرهای گچبری،رسمی بندی، کتیبه نگاری زینت بخش فضای داخلی این بقعه تاریخی می باشد. متعلقات چوبین، همچون صندوق مزار ودرب بنا نمایشگر منبت کاری نفیس دوران تیموری می باشد. نقش مایه ها و تزیینات شامل اشعار، آیات قرآنی، اسماءالهی، نقوش هندسی و اسلیمی می باشد.

Keywords:

خراسان شمالی , بیدواز , عارف بیدوازی , مقبره , معماری , تزیینات