تجزیه ژنتیکی غلاف دهی و خصوصیات غلاف در نخود (Cicer arietinum L.)

پنج رقم نخود تیپ کابلی بصورت طرح دی الل یک طرفه با یکدیگر تلاقی داده شد و در سال زراعی 1387، 5 والد به همراه 10 نتاج حاصل از تلاقی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی کشت گردیدند. صفات روز تا غلاف دهی، ارتفاع پایین ترین غلاف، تعداد غلاف در بوته، تعداد غلاف دوقلو در بوته، تعداد غلاف تک قلو در بوته، تعداد غلاف پوک در بوته، تعداد دانه در بوته و عملکرد دانه در بوته در آنها مورد ارزیابی قرار گرفت. بر اساس تجزیه واریانس دی الل، برای صفات ارتفاع پایین ترین غلاف از سطح زمین و تعداد غلاف پوک در بوته فقط اثرات افزایشی ژن ها معنی دار گردید. برای صفت تعداد غلاف دوقلو در بوته فقط اثرات غیر افزایشی ژن ها معنی دار گردید و برای دیگر صفات مورد بررسی هر دوی اثرات ژنتیکی افزایشی و غیر افزایشی معنی دار گردید. میانگین درجه غالبیت برای صفت ارتفاع پایین ترین غلاف کوچکتر از یک و برای دیگر صفات بزرگتر از یک شد. میزان توارث پذیری خصوصی بجزء برای ارتفاع پایین ترین غلاف (47/0) که نسبتا بالا بود در مورد دیگر صفات پایین بود که نشان دهنده ی توارث کمی و پیچیده این صفات است. لذا احتمال موفقیت انتخاب برای این صفات در نسل های اولیه بعد از تلاقی پایین است. جهت غالبیت در مورد صفات روز تا غلاف دهی، تعداد غلاف دوقلو، تعداد دانه و عملکرد دانه در بوته منفی بود که بیانگر اثرات افزاینده ی ژن های غالب برای این صفات است در حالی که مثبت بودن جهت غالبیت برای صفات ارتفاع پایین ترین غلاف، تعداد غلاف، تعداد غلاف تک قلو و تعداد غلاف پوک در بوته نشان دهنده ی اثرات کاهنده ی ژن های غالب در مورد این صفات است.

Keywords:

اثرات افزایشی , دی الل , غالبیت , توارث پذیری , نخود