بررسی اثر تیمارهای مکانیکی در شکستن خواب و تحریک جوانه زنی بذر گیاه دارویی تاتوره (Datura metel L.)

گیاه تاتوره (Datura metel L.) یکی از گونه های گیاهی است که هم دارای جنبه ی دارویی و هم به عنوان علف هرز مهم در زراعت حایز اهمیت است. بنابراین اهمیت دارویی تاتوره و کنترل این گیاه به عنوان علف هرز و مشکل جوانه زنی بذر آن سبب شد تا ضمن بررسی علل کاهش قدرت جوانه زنی بذرها، عوامل موثر بر تحریک جوانه زنی نیز مورد بررسی قرار گیرد. کشت برخی از گیاهان مخصوصا گونه های وحشی به علت خواب بذر آن ها دارای مشکلاتی است. با انجام آزمایش های اولیه معلوم شد که بذر گیاه تاتوره با قرار گرفتن در شرایط مساعد جوانه نمی زند، طوری که درصد جوانه زنی آن در محیط کشت MS گیاهی در 25 روز تقریبا برابر صفر بود، یعنی جوانه زنی بذرها اتفاق نیفتاد. در این تحقیق اثر تیمارهای مکانیکی مختلف شامل کشت جنین، ایجاد شکاف با اسکالپل، سوراخ کردن بذر با سوزن و استفاده از سنباده جهت نازک شدن پوسته بذر با هدف دستیابی به تیمار مناسب برای از بین بردن خواب بذر و تحریک جوانه زنی گیاه تاتوره در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار انجام شد. در این آزمایش بذرهای تیمار شده در محیط کشت MS گیاهی کشت داده شدند و به ژرمیناتور با روشنایی و تاریکی ( شرایط دمایی 25 درجه سانتی گراد به مدت 16h روشنایی و 20 درجه سانتی گراد به مدت 8h تاریکی) منتقل شدند. بعد از 14 روز تعداد بذور جوانه زده تعیین شد و مشخص شد که تیمار کشت جنین و ایجاد شکاف با اسکالپل نقش تعیین کننده ای در تحریک جوانه زنی داشتند. بیشترین درصد جوانه زنی و سرعت جوانه زنی در تیمار کشت جنین رخ داد که به ترتیب 86.66 ٪ و 5.1 بود. البته سایر تیمارها نیز به صورت معنی دار باعث تحریک جوانه زنی گردیدند. با توجه به نتایج آزمایش می توان گفت که پوسته سخت بذر و عواملی مثل جنین نارس و عوامل فیزیولوژیک در خواب بذر گیاه تاتوره (Datura metel L.) دخالت دارند.

Keywords:

خواب بذر , جوانه زنی , شکستن خواب , تیمارهای مکانیکی , Datura metel L