واکاوی سیر تحول حفاظت از منظر فرهنگی:از حفاظت محصول تا مدیریت تغییر

توجه به حفاظت منظرهای فرهنگی به عنوان محصول تعامل انسان با طبیعت در گذر زمان، بیست و پنج سال پیش با گنجانده شدن منظر فرهنگی در راهنمای عملیاتی کنوانسیون میراث جهانی در مقیاس بینالمللی جنبهی قانونی به خود گرفت. با این حال این حفاظت از بدو امر تا کنون، با چالشهای اساسی روبرو بوده است. چالشهایی که گاه به تناقضهای پیچیده انجامیده است و حتی مسیر حفاظت را کاملا تغییر داده است. در این مقاله پس از پیشدرآمدی بر شناخت منظر فرهنگی و به چارچوب کشیدن اهمیت شناختدر حفاظت این منظرها، پرده از نقطهی ابهامی برمیدارد که بسیاری از این چالشها ریشه در آن دارند: تقابل دیدگاهها. پس از آن در مقایسهای تحلیلی رویکردهای بینالمللی اصلی نسبت به منظر فرهنگی را در دو گروه رویکرد محصولگرا و رویکرد فرآیندگرا تقسیمبندی کرده و هر یک را معرفی مینماید و وجوه مختلف تقابل این دو رویکرد را واکاوی و نقاط قوت و ضعف هر کدام را باز میشناساند. از رهگذر این قیاس، اصلیترین پرسش مطرح در حفاظت منظرهای فرهنگی که با عنوان حفاظت از ارزشها در محیطمتغیر از سوی مرکز میراث جهانی یونسکو در سال 2010 مطرح گردیده است را وامیکاود و پاسخ آن را در انفکاک این دو رویکرد در امر حفاظت مییابد.

Keywords:

منظر فرهنگی , چالش حفاظت , رویکرد محصولگرا , رویکرد فرآیندگرا